In Nederland zijn we vrij afstandelijk. Lichaamscontact zoals knuffelen wordt relatief weinig gedaan. Lichamelijk contact wordt door veel mensen helaas vooral met seks geassocieerd. Dat is zonde, want lichaamscontact – waaronder knuffelen – heeft een enorm positieve invloed op de gezondheid. Zo vermindert het onder andere stress, maar knuffelen heeft nog veel meer positieve eigenschappen.
De effecten van knuffelen
Tijdens het knuffelen komt het hormoon oxytocine vrij. Dat is de reden dat oxytocine ook wel het knuffelhormoon wordt genoemd. Het is een sociaal hormoon en stimuleert sociaal gedrag. Oxytocine geeft een gevoel van veiligheid en vertrouwen, zowel in jezelf als de maatschappij. Het zorgt ervoor dat mensen zich met elkaar verbinden en het vergroot het empathisch vermogen.
Oxytocine is voornamelijk bekend als een vrouwenhormoon dat betrokken is bij de zwangerschap, lactatie en de ‘bonding’ tussen moeder en kind. Maar het knuffelhormoon speelt niet alleen bij vrouwen een rol. Het heeft veel verschillende functies, ook bij mannen. Naast stressvermindering verhoogt oxytocine ook het libido van zowel mannen als vrouwen. Het zorgt voor een gevoel van vertrouwen en versterkt daarmee relaties (zowel met de ander als met jezelf).
Tekort aan oxytocine
Vijf procent van de mensen maakt geen oxytocine vrij na een stimulus, bijvoorbeeld knuffelen. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Er kan bijvoorbeeld in het verleden sprake zijn geweest van seksueel misbruik. Er is nu een negatieve koppeling tussen aanraking en ontspanning, want aanraking is door deze negatieve ervaring aan stress gekoppeld. Ongeveer de helft van seksueel misbruikte vrouwen maakt geen oxytocine vrij na lichamelijke aanraking. Stress kan ook – net als een te hoog testosteronniveau – de aanmaak van oxytocine remmen.
Een tekort aan oxytocine wordt in verband gebracht met verschillende klachten. Zo zijn lage oxytocinewaarden vastgesteld bij mensen met fibromyalgie, depressie, autisme, chronische stress, CVS, MS en Parkinson.
Bij een tekort aan oxytocine worden allerlei processen verstoord. Vooral een tekort op jonge leeftijd heeft grote gevolgen, want oxytocine is essentieel voor de ontwikkeling van de hersenen. Voldoende oxytocine door veelvuldig knuffelen en huid-op-huid-contact zorgt voor een gevoel van veiligheid en zekerheid waardoor het kind zich beter kan ontwikkelen.
Knuffelen om klachten te verminderen?
Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat de toediening van oxytocine de symptomen van fibromyalgie en autisme kan verminderen. Verder werkt oxytocine pijnstillend en heeft het een sterk antistress en antidepressief effect.*1
De vraag is of knuffelen dezelfde effecten heeft als de toediening van oxytocine. Een knuffel van minimaal 20 seconden verhoogt de oxytocinewaarden en kan daarom mogelijk als behandeling worden ingezet bij onder andere pijn, fibromyalgie, autisme, stress, angst en depressies. Uit een onderzoek bleek dat vaker knuffelen en hogere oxytocinewaarden gepaard gaan met een lagere bloeddruk en verlaagde hartslag in premenopauzale vrouwen.*2 Hierdoor nam hun risico op hart- en vaatziekten af.
Acht knuffels per dag voor een gelukkiger leven
Dr. Paul Zak is expert op het gebied van oxytocine. Volgens hem zouden acht knuffels per dag zorgen voor een toename van de oxytocinewaarden en daarmee leiden tot een gelukkiger leven en betere relaties.*3
Maar Richard, ik heb niemand om mee te knuffelen
Gelukkig is knuffelen niet de enige manier om oxytocine aan te maken. Naast knuffelen zijn er nog andere manieren om de productie van het knuffelhormoon te stimuleren. Zo komt oxytocine ook vrij bij:*3+4
- Het aaien van honden
- Een massage
- Bidden
- Dansen
- Het gebruik van social media (stijging tot wel 150%)
- Masturbatie en voornamelijk bij een orgasme
Wat moet ik onthouden?
Knuffelen stimuleert de productie van het knuffelhormoon oxytocine. Maar ook het aaien van honden, een massage, bidden, dansen, het gebruik van social media, masturbatie en een orgasme leiden tot een vrijgave van oxytocine. Het zorgt voor een gevoel van veiligheid, zekerheid en vertrouwen. Oxytocine stimuleert sociaal gedrag en vergroot het empathisch vermogen. Het zorgt ervoor dat mensen zich met elkaar verbinden. Een tekort aan oxytocine zorgt voor een verstoring van allerlei processen. Door 20 seconden te knuffelen neemt de hoeveelheid oxytocine toe. Acht knuffels per dag blijkt te zorgen voor een gelukkiger leven met betere relaties.
En nu
Geef je partner, ouders, broer, zus of buren een extra knuffel en geniet van de gezondheidsvoordelen.
Bronnen ter verdieping
1. www.voedingsgeneeskunde.nl/vg-17-2/facilitator-van-het-leven
2. Light, K. C., Grewen, K. M., & Amico, J. A. (2005). More frequent partner hugs and higher oxytocin levels are linked to lower blood pressure and heart rate in premenopausal women. Biological psychology, 69(1), 5-21.
3. Paul Zak (Neuroeconomist): https://www.ted.com/talks/paul_zak_trust_morality_and_oxytocin#t-285287
4. Nienke Endenburg (universitair docent relatie mens en dier): https://www.quest.nl/artikel/internationale-knuffeldag-gebruik-je-huisdier
5. Paul Zak (Neuroeconomist): https://www.ted.com/talks/paul_zak_trust_morality_and_oxytocin#t-285287
18 gedachten over “Knuffelen als medicijn: mag ik je even omarmen?”
Mooi artikel! Het maakt me blij (want dat doet oxytocine ook) en wel omdat ik zelf binnenkort afstudeer als behandelaar “Tactiel Stimulering” een therapie waar één van de hoofddoelen is, het stimulering van de aanmaak van oxytocine!rnDeze therapie is afkomstig uit Zweden, het boek “De Oxytocinefactor” van Kerstin Uvnas Möberg is een mooie basis als je meer wil weten over het effect van dit bijzondere hormoon. rnIk volg de opleiding aan de School of Touch in Eindhoven, en start mijn eigen praktijk in Lokeren, België.rnMeer weten? Surf dan naar de website van de school én naar mijn eigen Facebookpagina “Werveling”.
Succes met je mooie werkzaamheden, Mieke! De wereld heeft het hard nodig. Alle goeds, Richard
Aanraking is een biologische behoefte. Gelukkig zie je met name bij de Jeugd dat er al meer wordt ” gehugd”. Vooral ook jongens onder elkaar. Knuffelen mag. Maar in de praktijk merk je wel dat een knuffel van korte duur moet zijn. We zijn het nog niet echt gewend en men voelt zich al snel ongemakkelijk. Een cultuurdingetje vrees ik. Dus 20 seconden zal met directe naasten misschien nog lukken….Echt contact maken met elkaar door een liefdevolle knuffel, waarbij je de ander echt ontmoet, is voor velen nog een brug te ver. Het komt dan toch te dichtbij. Jammer, maar er is een begin!rn”Aanraking is een taal die in vijf seconden meer liefde kan overbrengen dan vijf minuten van zorgvuldig gekozen bewoordingen”. Een zinsnede uit het boekje “Liefdevolle aanraking” van Phyllis Davis.rnKnuffel ze!!rn
Mooie toevoeging, Josan, dank! Richard
Dank je Richard, voor deze zeer waardevolle blog, ik ben het roerend met je eens! We zijn inderdaad een vat chemie en wat er al dan niet vrijkomt bij omstandigheden heeft volgens mij een preponderale invloed op ons gedrag en vooral gemoedstoestand. Waarom een man in slaap valt na gemeenschap is evolutionair gezien als een soort verbintenis voor het verdere verloop van de relatie om een kind groot te brengen (9 maanden zwangerschap + 18 jaar vooralleer zelfstandigheid). Medisch gezien staan we nog steeds in de kinderschoenen, daarmee bedoel ik dat eens de dubbele Helix van de DNA (die nu reeds in kaart gebracht is, doch nog niet uitgebeend is : ik bedoel wel gen heeft een invloed op en ander gen) volledig begrepen zal zijn, dan zullen we wellicht tot de constatatie komen dat we meer genetisch bepaald zijn dat we zouden durven vermoeden. In dit licht ben ik ook volledig eens met – ik citeer je – Het leven is niet maakbaar maar wel sturbaar en een knuffel kan inderdaad wonderen doen!!!!!
Eens, Guy! Knuffel, Richard
Hallo Richard,rnrnBedankt voor je mooie blog. Ik vroeg me wel af: Is er verschil tussen het aaien van honden en het aaien van andere dieren zoals katten of konijnen?
Zinvolle vraag, Ineke. Het onderzoek ging specifiek over het aaien van honden, maar ik denk dat iedere liefdevolle aanraking met een geliefd dier een positieve uitwerking heeft op onze gezondheid. Alle goeds, Richard
Het knuffelen met huisdieren doet zeker veel, maar is volgens mij niet genoeg.rnVerbondenheid te voelen met onze soortgenoten is zo belangrijk. Onze gevoelens van afgescheidenheid te overkomen naar gevoelend van eenheid, saamhorigheid, verbondenheid. Voor mij is Biodanza (in een wekelijkse groep)het middel geweest om me veilig te kunnen voelen bij mensen in het algemeen. alle beschermlagen die ik had opgebouwd daarin los kunnen laten. Het oogcontact hebben met elkaar, het gevoel van erkenning, het samen dansen in afstemming, in feedback, het lichamelijke contact en het omhelzen van de andere dansers als proces te ervaren. Onze huidhonger te stillen dmv streeloefeningen in afstemming en los van enige sexuele behoefte, om net als een huis of kat te genieten daarvan . Mmmmm ja ik kan het iedereen aanraden. Te mogen genieten van mezelf en ondertussen nog veel gezonder te worden, een groot cadeau.
Eens, Hannie, dank voor je mooie aanvulling! Alle goeds, Richard
Helemaal
Met je eens, Hannie (van biodanza) ?
Zo is dat. Meer knuffelen. Ook iets te melden over de positieve invloed van samen zingen?rnSucces Richard., #goedbezig.rnHartelijke groet,rnRoeland Schweitzer
Vast ook heel goed voor verbondenheid en oxytocine (wat een verbindingshormoon is), Roeland. Zingen verhoogt trouwens ook de afweerstoffen in de mond. Je ziet, we leven allemaal in een wonderbaarlijk mechanisme :) Alle goeds, en natuurlijk succes met je mooie presentatietrainingen, Richard
Ik vind het een heel leerzaam artikel, knuffelen is dan hoe dan ook de boodschap voor een positiever & spiritueler leven !
Ik geef die knuffeltraining wel gratis :-) !
Mooi?. Ik heb veel gelezen over huidhonger omdat ik geen herinneringen heb aan fysiek contact in mijn eerste levensjaren waardoor ik daar nog steeds een achtergestelde behoefte aan heb. Dat raakt heel veel aan wat jij benoemd.
En ik vind het een ontstellende ontwikkeling in organisaties en bedrijven dat daar zo verkrampt wordt omgegaan met fysiek contact waardoor zelfs waarderende schouderklopjes niet meer kunnen/mogen omdat enkelingen daarin grensoverschrijdend te ver gaan. Dat is de #OmgekeerdeWereld
Ik heb een aantal keren Free Hugs gegeven met een collega en met een groepje, bij een station en in een stad.
Zulke leuke reacties. Niet iedereen stond te juichen, maar de knuffels die we deelden.. prachtig. Van heel kort tot wat langer. 20 seconden haalden we denk ik niet, want dat is best lang voor velen.
Alleen al de glimlach die we kregen na onze vraag: “Wil je een (gratis) knuffel? Ik heb er nog genoeg over.
Wat nog op mijn netvlies staat was een vrouw in een rolstoel die huilde van dankbaarheid en ontroering, omdat ze jaren niet meer geknuffeld was.
En een klein jongetje die zag hoe we aan het knuffelen waren, aan de hand van zijn moeder trok, “Ik wil ook, mam, ik wil.. ”
Mam trok hem aan zijn hand en arm mee, het jongetje keek net zolang achterom als hij kon.. Toen was er innerlijk verdriet en mededogen met beiden. Ik kon niet anders dan dit kind volle liefde te sturen..
Mooi!