Laten we op het vergroten van de weerbaarheid inzetten. Weerbaarheid boven veiligheid, of in ieder geval weerbaarheid als aanvulling op de huidige veiligheid.
Als we ons veilig terugtrekken in onze huizen, terwijl we eten, zitten en aan schermpjes geplakt zitten is dat in werkelijkheid een schijnveiligheid die ons zwakker maakt.
Net als mondkapjes op de lange termijn een schijnveiligheid bieden als we ons immuunsysteem van binnenuit niet versterken. Ook zal een vaccin slechts een kortetermijnoplossing zijn, omdat virussen muteren – dus veranderen – en er meer virussen zullen komen, die zich steeds gemakkelijker kunnen verspreiden door toename van de wereldbevolking.
Juist nu moeten we onszelf van binnenuit wapenen en versterken. Dat zorgt ervoor dat we als bevolking steeds veiliger zijn met betrekking tot het coronavirus en andere virussen die later mogelijk nog zullen volgen.
In deze video laat ik je zien wat je zelf kunt doen om jouw immuunsysteem van binnenuit te versterken. Ik geef je een aantal praktische tips die je gelijk in jouw leven kunt integreren. Ook doe ik een dringende oproep aan het RIVM, het OMT en de politiek om bruggen te bouwen met de evolutionaire leefstijlgeneeskunde om Nederland bewuster, gezonder en vooral minder angstig te maken.
Mijn naam is Richard de Leth
Aan het einde van mijn opleiding geneeskunde besloot ik mijn witte jas aan de wilgen te hangen. Ik wist alles over het aanpakken van ziekte, maar niets over het behoud en versterken van gezondheid.
Ik besloot mezelf in leefstijl en preventie te specialiseren. Met als hoofdvraag: hoe blijft de mens gezond? Wat heeft het lichaam nodig om alle functies zoals de spijsvertering, ontgifting, hersenstofwisseling en de hormoonbalans goed uit te kunnen voeren.
Ruim tien jaar studie heeft mij veel antwoorden gegeven. Het is mijn wens dat ieder mens over deze gezondheidsinformatie beschikt. Alleen dan creëren we een gezonder Nederland. Juist nu is dat hard nodig, in de ‘strijd’ tegen het coronavirus.
Om de kracht van leefstijl beter te kunnen begrijpen, wil ik eerst kort kijken naar hoe we als mens in de evolutie zijn ontstaan. Daar liggen namelijk veel antwoorden.
Mens en evolutie
Zo’n 4000 miljoen jaar geleden ontstond het eerste leven op aarde, namelijk bacteriën.
500 Miljoen jaar geleden ontstonden de eerste planten en bossen, en 150 miljoen jaar geleden de eerste vissen. Pas zo’n 18 miljoen jaar geleden ontwikkelden de eerste aapachtigen, van waaruit de mens – de Homo Sapiens – zich zo’n 200.000 jaar geleden ontwikkelde.
Wij zijn geworden wie we zijn dankzij de omgeving. Een omgeving met natuurlijk voedsel uit het water en van het land, met veel beweging, ontspanning, slaap en sociale verbondenheid.
Vóór het jaar 1900 waren infectieziekten de belangrijkste doodsoorzaak. Door onder andere toegenomen hygiëne, de aanleg van rioleringen, maar ook door de ontdekking van antibiotica in 1928 kregen we infectieziekten onder controle. De geneeskunde kreeg enorm veel aanzien en het mantra werd ‘For every ill an pill’.
Vanaf het jaar 1900 zijn welvaartsziekten de belangrijkste doodsoorzaak geworden. Door de verstedelijking, industrialisering en het digitale tijdperk is ons leefpatroon radicaal veranderd. De meeste mensen overlijden vandaag aan welvaartsziekten als gevolg van onnatuurlijk gedrag, dus een ongezonde leefstijl die door de moderne leefomgeving wordt uitgelokt.
Concreet: vandaag overlijden er 123 mensen aan kanker en 102 mensen aan hart- en vaatziekten. Dat zijn vandaag 225 personen, maar ook morgen. Al jaren, iedere dag weer. Ook krijgen vandaag 147 mensen te horen dat ze diabetes type 2 hebben.
Dit zijn allemaal chronische ziektes als gevolg van een ongezonde leefstijl die over vele jaren optreden en verergeren. De moderne mens lijkt ten onder te gaan aan alle technologische- ontwikkelingen en een overdaad aan ongezond voedsel en comfort en pleegt onbewust zelfmoord in slow-motion.
Daarnaast lijdt de aarde ook onder deze ontwikkelingen. Moderne industrieën putten de aarde uit. We plegen roofbouw op de aarde, en daarmee op onszelf. We leven niet in balans met natuurlijke ecosystemen. De focus ligt op maximalisatie in plaats van op optimalisatie. Klimaatverandering, het uitsterven van enorm veel diersoorten, maar ook het coronavirus zijn signalen van een wereld die uit balans is. Deze pandemie dwingt ons tot nederigheid naar onze medebewoners op deze aarde. De aarde zal het de aankomende eeuwen redden, maar de kernvraag is of dit met of zonder de mens zal zijn. Ik ben het volledig eens met de overleden ruimtevaarder Wubbo Ockels dat we zuiniger op ons ruimteschip aarde moeten zijn.
Gezondheid
Gezondheid is niet de afwezigheid van ziekte, maar de aanwezigheid van vitaliteit. Het is het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren.
In de huidige geneeskunde ligt de verdienprikkel vooral op het behandelen van ziekte in plaats van op preventie, dus het bevorderen van gezondheid.
De zorguitgaven bedroegen in 2019 zo’n 100 miljard euro en stijgen ieder jaar. Uiteraard zal het bedrag van de verplichte basiszorgverzekering ook weer stijgen. Volgens het RIVM zullen de zorgkosten doorstijgen tot 174 miljard euro in 2040, wat een verdubbeling is van 2015. De basiszorgverzekering zal dan mogelijk 400 euro per maand bedragen, dus voor veel mensen onbetaalbaar.
Het laat zien dat de ziektezorg floreert, maar de gezondheidszorg letterlijk op een dood spoor zit.
Op dit moment hebben volgens de laatste cijfers 9,9 miljoen mensen een chronische ziekte.
Hebben ruim de helft van de Nederlanders overgewicht en zullen in 2040 volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek 62 procent van de mensen in Nederland overgewicht hebben.
In mijn optiek zijn dikke en zieke mensen normale mensen in een abnormale omgeving. Het is dus niet alleen het probleem van het individu, maar van de hele soort. De moderne leefomgeving verleidt je continu om de verkeerde ongezonde keuze te maken.
De politiek zou de burger dus meer moeten beschermen, net zoals we stoplichten en autogordels in het verkeer hebben. Toch heeft onze premier Mark Rutte het de laatste jaren vooral over zelfredzaamheid. In de praktijk blijkt dat de politiek veel te hoge verwachtingen heeft van de zelfredzaamheid van burgers. Hoe kunnen mensen de juiste zelfzorg krijgen als je
1. bepaalde essentiële informatie en vaardigheden nergens leert
2. de omgeving je continu de verkeerde kant optrekt?
De mens is een irrationeel emotioneel instinctief wezen. We hebben een evolutionaire voorkeur voor over-eten, lui-zijn en voor prikkels. Deze aangeboren instincten in ons oerbrein worden in de huidige vrije markt economie heel effectief door industrieën gekaapt en voor commerciële doeleinden ingezet.
Overal is bewerkt voedsel, dus we worden de hele dag verleid om bewerkte voeding te eten.
Overal is comfort, dus we worden de hele dag verleid om op ons gat stil te zitten.
Overal zijn prikkels en schermpjes, dus we worden de hele dag naar ons beeldscherm getrokken.
De omgeving kan je de goede of de verkeerde kant op duwen.
Het maakt dus wel degelijk uit waar je woont. Gezondheid en sociaal-economische status hangen met elkaar samen. In de wetenschap noemen we dit upstream en downstream factoren. In armere wijken roken mensen vaker, bewegen ze minder en hebben ze vaker overgewicht. Ze hebben meer last van chronische stress, angst of depressiviteit. Een zak patat is goedkoper dan een goedgevulde salade, dus calorieën zijn goedkoop en voedingsstoffen zijn duur.
Lager opgeleiden sterven gemiddeld 6 jaar eerder dan hogeropgeleiden. Maatschappelijk groeit de ongelijkheid, en de coronacrisis maakt dat alleen maar erger. Dus wordt het niet tijd dat we echt meer in gaan zetten op preventie?
De echte revolutie ontstaat als alle domeinen samenwerken, dus politiek, bedrijfsleven en burgers. Als we allemaal als doel hebben om een vitale samenleving te creëren.
Huidige adviezen
Ons immuunsysteem heeft 3 afweerlinies. De huidige adviezen richten zich vooral op de eerste – dus buitenste – afweerlinie. De uitwendige laag.
Was je handen.
Nies in je elleboog.
Snuit je neus in een papieren zakdoek.
Blijf uit de buurt van anderen, blijf binnen en misschien zelfs wel: wacht op het vaccin dat ons gaat verlossen.
Met deze benadering missen we de belangrijkste schakel, namelijk de tweede en derde afweerlinie van jouw immuunsysteem. De inwendige lagen. Met andere woorden, we leren nergens hoe we onszelf van binnenuit beter kunnen beschermen.
Bedenk dat een vaccin geen langetermijnoplossing is. De wereldbevolking groeit en virussen zullen zich gemakkelijker kunnen en blijven verspreiden. De kans is groot dat er in de toekomst meer nieuwe virussen zullen volgen. Een vaccin ontwikkelen duurt enorm lang en een vaker-terugkerende-lockdown geeft veel secundaire sociaal-economische schade. Het versterken van de maatschappelijke gezondheid is wel een langetermijnoplossing. Dus laten we preventie en een gezonde leefstijl eindelijk eens het podium geven wat ze verdienen.
Het leven is niet maakbaar, maar wel stuurbaar. De meeste mensen zitten op de achterbank van hun eigen leven, omdat ze nooit geleerd hebben om het stuur van hun leven in eigen handen te pakken.
Leefstijladviezen
Ik wil je oproepen om eens eerlijk naar jouw leefpatroon te kijken. Het bestaat uit jouw voedingspatroon, beweegpatroon, ontspanpatroon, slaappatroon, maar ook denkpatroon. Ik geef je graag enkele adviezen om jouw immuunsysteem van binnenuit te versterken.
Voeding
De vader van de moderne reguliere geneeskunde is Hippocrates. Hij zei al: ‘Laat voeding uw medicijn zijn, en het medicijn uw voeding.’ Concreet 3 adviezen:
1. Vermijd suiker, want het verzwakt je immuunsysteem tegen virussen. De supermarkt ligt helaas voor 70 procent vol met goedkoop ultra-bewerkt voedsel, en in de supermarktfolders is dit percentage nog hoger. Ultrabewerkt voedsel verstoort de regulatie van honger en verzadiging en zorgt zo voor overconsumptie. Op de lange termijn is een afname van de fysieke en mentale gezondheid het resultaat. Ook nu blijkt dat mensen met overgewicht meer kans hebben op complicaties na besmetting met het coronavirus. De Wereldgezondheidsorganisatie roept al lange tijd op tot een suikertaks, maar Nederland gaat zijn eigen weg in tegenstelling tot al 43 andere landen op de wereld waar de suikertaks succesvol is doorgevoerd. Het blijkt dat een prijsverhoging van 20 procent tot een afname in de suiker-consumptie van 20 procent leidt. Volgens FoodWatch eten en drinken Nederlanders 44 kilo suiker per jaar in de vorm van onder andere frisdranken en vruchtensappen, en kinderen zelfs 51 kilo suiker. Volgens onderzoek aan Harvard kom je jaarlijks ruim 2 kilo aan als je elke dag 1 blikje frisdrank neemt. Stop met suiker in je thee of koffie, check de etiketten van pakjes en zakjes en eet vooral meer onbewerkt en natuurlijk voedsel
2. Eet meer groente, het liefst bij 2 maaltijden per dag. Neem ’s morgens een groene smoothie, eet een bakje rauwkost, een salade of een kop soep bij de lunch en schep bij het avondeten een extra lepel groente op. Eet een wortel en een stuk komkommer als tussendoortje. De stoffen en vezels uit groentes versterken de darmbacteriën, en deze darmbacteriën hebben een positieve uitwerking op het immuunsysteem.
De politiek zou kunnen helpen door groente en fruit vrij te stellen van BTW, waardoor groente en fruit voor iedereen een stuk goedkoper – en dus toegankelijker – wordt. In combinatie met de suikertaks slaan we zo twee vliegen in 1 klap.
3. Als laatste zijn bepaalde supplementen essentieel om jouw immuunsysteem te geven wat het nodig heeft om goed voor jou te kunnen zorgen, en dus ook tegen virussen op te treden. Als mens hebben we altijd rondom de evenaar geleefd, maar zijn we ons op een gegeven moment over de aarde gaan verspreiden. Hoe verder van de evenaar, hoe minder zonlicht, maar vooral minder zonnekracht. Onder invloed van zonlicht maken we in de huid vitamine D3 aan. Vitamine is eigenlijk een verkeerde naam, omdat het een pro-hormoon is. Vitamine D3 reguleert het immuunsysteem zodat het niet uit de bocht kan schieten. De laatste weken is wederom duidelijk geworden dat een goede vitamine D3-spiegel in het bloed essentieel is voor een goed werkend immuunsysteem. Er zijn aanwijzingen dat een verlaagde vitamine D3-spiegel de kans vergroot om met het coronavirus besmet te worden én om complicaties te krijgen. Advies is om te zorgen voor een bloedspiegel van minimaal 100 nmol/liter.
Mijn advies aan jou én de overheid zou dus zijn om de vitamine D3-bloedspiegel te laten checken, het liefst preventief. Je kunt jouw vitamine D3-spiegel bij de huisarts laten prikken of je kunt online een vitamine D3-test bestellen. Als jouw vitamine D3-spiegel te laag is, slik dan vitamine D3. We hebben volgens experts zo’n 75 mcg vitamine D3 als supplement per dag nodig. In de praktijk blijkt bijna iedereen een vitamine D3-tekort te hebben. Je kunt er dus ook voor kiezen om zonder bloedtest gelijk met vitamine D3 te starten. Het is goedkoop en veilig voor iedereen, behalve voor mensen met de auto-immuunaandoening sarcoïdose.
Ontspanning
De moderne mens is altijd druk. Meestal onderweg naar een volgend doel. Het is een soort maatschappelijke ratrace waarin niemand lijkt te kunnen ontsnappen. Het resultaat is chronische stress, dus een verhoging van het stresshormoon cortisol. Dit verzwakt het immuunsysteem. We geven onszelf onvoldoende rust en ontspanning. We luisteren onvoldoende naar de signalen van het lichaam. We denderen door, en plegen roofbouw op onze vitaliteit. Concreet 2 adviezen:
1. Zorg voor voldoende diepe slaap, het liefst minimaal 7,5 uur. Zorg voor een ontspannen avondbesteding en vermijd schermpjes na 20:00 uur ’s avonds, omdat het licht van apparaten een negatief effect heeft op de aanmaak van het slaaphormoon melatonine, waardoor je ’s nachts minder diep slaapt en minder goed uitrust en herstelt.
2. Zorg verder dat je veel dingen doet waar je energie van krijgt. Plan je ontspanning ook in jouw agenda. Omring je met mensen waar je energie van krijgt, maar houd wel 1,5 meter afstand aan. Wees verbonden met de juiste mensen, want als mens zijn we sociale dieren. Eenzaamheid en sociale isolatie hebben een negatieve impact op het immuunsysteem, dus blijf verbonden zodat je je niet alleen voelt, ook al is het via Zoom, Skype of WhatsApp. Sommige experts spreken zelfs van vitamine S, dus zorg voor voedend sociaal contact. Richt je op positiviteit, omdat vertrouwen en hoop een positieve uitwerking op je immuunsysteem hebben. Aan de andere kant hebben angst en negativiteit een verzwakkend effect op het immuunsysteem.
Beweging
Lichamelijke inactiviteit is net als ongezond eten en chronische stress een pandemie. De meerderheid van de Nederlanders beweegt te weinig. Ons lichaam is ontworpen om te bewegen, het liefst buiten in de natuur. Ons bewegingsapparaat is dan ook intiem met het immuunsysteem verbonden. Als je dagelijks 30 minuten wandelt of een paar keer per week intensief traint is jouw immuunsysteem veel weerbaarder tegen gevaren van buitenaf, waaronder virussen. Als je vitaal en gezond oud wilt worden heb je niet alleen een goede spaarrekening nodig, maar ook een goede spierrekening. Beweeg dus dagelijks en voorkom dat je uren achter elkaar stilzit, want wat je niet gebruikt breekt je lichaam af. In dit geval je spieren. Chronisch langdurig stilzitten staat gelijk aan langzaam aftakelen. En te weinig spiermassa verzwakt je immuunsysteem en maakt je vatbaarder voor indringers van buitenaf, waaronder virussen.
En wat nu?
Ik hoop dat we de coronacrisis aangrijpen om maatschappelijk veel meer op gezonde leefstijl in te zetten. Het kabinet investeert nu miljoenen aan een steunpakket om de economie draaiende te houden, maar de huidige crisis laat juist pijnlijk zien dat gezondheid de fundering is van een gezonde maatschappij én een gezonde economie. Een gedeeltelijke lockdown biedt schijnveiligheid en leidt af van het werkelijke probleem, namelijk dat miljoenen Nederlanders door een ongezonde leefstijl een verzwakt immuunsysteem hebben.
Dus ik pak deze gelegenheid graag aan om groot te dromen.
Laten we bij onze kinderen al starten met het trainen van de juiste vaardigheden van een gezonde leefstijl. Geef kinderen een gezonde schoollunch.
Laten we de publieke ruimte op een andere manier inrichten, waardoor meer beweging noodzakelijk wordt.
Laten we preventie, voeding en leefstijl een centralere plek in de geneeskunde geven.
Laten we meer gaan denken in natuurlijke kringlopen en de aarde vitaler doorgeven aan de volgende generatie.
Laten we elkaar inspireren en bemoedigen om datgene te doen waar ons hart ligt en bij te dragen aan een duurzame maatschappij vol vitaliteit, zingeving en bewustzijn.
Je hoeft gelukkig niet op de politiek of op de revolutie van bovenaf te wachten. Start de revolutie vandaag al van onderaf, dus in jouw eigen leven.
=> Ga bij 2 maaltijden per dag groente eten.
=> Zorg dat je 75 mcg vitamine D3 gaat slikken, eventueel op basis van jouw bloedonderzoek.
=> Wandel vanaf nu iedere dag een half uurtje buiten.
=> Slaap minimaal 7,5 uur
=> Vermijd chronische stress.
=> Doe meer dingen waar je energie van krijgt
=> Verbind je – ook al is het digitaal – met de juiste mensen.
Het zorgt ervoor dat jij de aankomende maanden én jaren met meer vertrouwen, een sterker immuunsysteem en meer vitaliteit kan betreden. Het zorgt er ook voor dat de maatschappij sneller terug kan naar het ‘oude normaal’, maar nu met een radicaal gezondere bevolking.
Ik doe mee met leefstijl. Ik hoop jij ook. Laten we onze krachten bundelen en deze boodschap samen verspreiden. Gebruik hiervoor de hashtag ‘ikdoemeemetleefstijl’.
Proost op een gezonder Nederland!
#ikdoemeemetleefstijl
Bronnen ter verdieping:
Brandbrief Nederlandse artsen en zorgprofessionals.
Brandbrief Belgische artsen en zorgprofessionals.
Oproep van vereniging ‘Arts en Leefstijl’.
Aanbevelingen internist Yvo Sijpkens.
Nieuwe inzichten over vitamine D3 bij Corona.
Artikel Het Parool ‘Overleven begint bij gezonder leven en eten’.
Artikel NRC ‘Covid-19 toont ook het nut van een gezonde levensstijl’.
Artikel Volkskrant ‘Optie op zondag: Te veel vrijheid kan heel slecht zijn voor onze gezondheid’.
Artikel Volkskrant ‘De psychologie van thuisblijven. Dit doet sociale isolatie met ons’.
Artikel Volkskrant ‘Lockdown leidt tot meer stress en ongezondere leefstijl’.
Artikel NRC ‘De coronacrisis heeft ons brein uitgeput.
Artikel Telegraaf ‘Coronacrisis leidt tot meer sociale problemen’.
Artikel NRC ‘Ecologie-expert Louise Vet ‘Corona toont aan dat ons economische systeem niet deugt’.
Artikel Algemeen Dagblad ‘Twentse artsen ‘1,5-metersamenleving tast onze weerstand juist aan’.
Opinie Maurice de Hond ‘De blinde vlek met grote gevolgen’.
Artikel HP De Tijd ‘Drie wetenschappers: de coronatest is onbetrouwbaar en het testbeleid faalt’.
Artikel NOS ‘De zes vraagtekens van kritische artsen bij het coronabeleid: ‘Niet in proportie’’.
Artikel Volkskrant ‘Arme mensen gaan zes jaar eerder dood – waarom doen we daar niets aan?’
Publicaties vitamine D3
Vitamin D levels appear to play role in COVID-19 mortality rates.
15 gedachten over “Dé ontbrekende schakel in aanpak corona”
Richard, wat een geweldig initiatief heb je hiermee genomen! Je bent een oprechte bruggenbouwer tussen de beperkte aanpak die onze regering ons oplegt en aanraadt en jouw goed gefundeerde opvatting over een bredere aanpak van het coronavirus. Want het verhaal van onze leefstijl maakt ons bewust dat we zelf ook tools in handen hebben en dat verjaagt veel angst. Heel erg bedankt voor het delen van je visie en ik hoop dat jouw bijdrage mede mag bijdragen aan een meer gezonde wereld (gezondheid voor een ieder inclusief moeder aarde)
Beste Richard,
Dankjewel voor je prachtige, uitgebreide pleidooi!
Hier hebben velen van ons op zitten wachten volgens mij.
Met veel plezier zal ik deze boodschap verspreiden!
Wens jou en je team heel veel succes met jullie fantastische werk!
Hartelijke groeten,
Sonja
Dank je wel Richard, je hebt het zo goed verwoord, we kunnen naar ons zelf kijken en gebruiken wat je ons meegeeft, zodat we beter met onszelf, de ander en de aarde omgaan, we kunnen leren van onze fouten en beslissen het beter te gaan doen, bedankt dat je de kar trekt in dit alles,
lieve groeten Margo
De spijker op zijn kop!
Suikertaks, prima! Btw afschaffen over groente en fruit, meer ontmoetingsplekken creëeren voor ouderen en mensen die maar een klein netwerk hebben.
Op zo’n partijprogramma zit ik al heel lang te wachten.
Heel goed stuk, Richard!
Geweldig uitgelegd!! Ik doe mee met leefstijl… Thuis en in mijn werk als fysiotherapeut!!
Dankjewel, ik doe mee!
Gelukkig ben ik al even op de goede weg.
Ik doe mee! Al ruim 4 jaar doe ik mee! En de rest van mijn leven zal ik meedoen!
#ikdoemeeaanleefstijl
Geweldig Richard
En nu maar hopen dat vele mensen je goede raad volgen. En dat de mensen in Den Haag die het beleid maken Wakker worden.
Jacqueline
Klinkt goed maar waar zijn de referenties?
De bronnen vind je onderaan dit artikel: https://oersterk.nu/blogs/de-ontbrekende-schakel-in-aanpak-corona/
Krantenartikelen kun je toch niet als referentie opgeven. En verder zie ik wat artikelen die niet peer-reviewed zijn. Het verhaal klinkt convincing, maar de referenties zij niet overtuigend.
Zeer zeer welkome aanvulling op de gezichtsvernauwing die we wereldwijd met elkaar aan het scheppen zijn. Dit biedt mogelijkheden om uit de hypnose van de angst te komen.
Geweldig dat jij daar je levenswerk van hebt gemaakt .
Ik doe al jaren mee , heb alle medicijnen overboord gegooid en slik alleen de juiste vitamines.
Ik voel mij prima en ben heel actief ook al hoor ik tot de risico groep .
Ik hoop dat de regering wakker wordt en ook hun verantwoording nemen .
Succes met je missie , Henny
Het is verbijsterend dat onze overheid een gezonde levensstijl niet propageert. Keep up the good work.
Je bent een enorme inspiratie voor mij. Ook ik probeer deze visie te delen met zo veel mogelijk mensen. Onder meer in mijn praktijk Debelicious Voedingsadvies. Fijn dat je hier zo duidelijk over schrijft. Ga zo door!