Met de voeding die je eet kun je de ernst van acne zowel positief als negatief beïnvloeden. Dit blijkt uit recente wetenschappelijke publicaties. Maar het is toch ook hartstikke logisch, of niet?
Huidtherapeuten en dermatologen hebben nu een nieuw wapen in de strijd tegen acne. Naast het inzetten van medicijnen – zoals antibiotica en isotretinoïne (voorheen Roaccutane) – en middeltjes om op de huid te smeren, kunnen zij nu ook voeding als ‘medicijn’ gaan inzetten. In deze blog lees je om welke voeding het gaat, maar we beginnen met wat basiskennis over acne.
Acne vulgaris, kortweg acne genoemd, is de medische term
voor jeugdpuistjes. Het is een van de meest voorkomende huidaandoeningen. Acne
kan heel vervelend zijn, maar het is een onschuldige aandoening en niet
besmettelijk. Bij acne ontstaan er mee-eters (comedonen genoemd), puistjes
(pustels), rode bultjes (papels) en/of onderhuidse ontstekingen (noduli). Meestal
geneest acne spontaan.
Bij acne kunnen zwarte, witte en rode plekjes op de huid
ontstaan. In onderstaande afbeeldingen zie je hoe acne eruit ziet.
Acne kan op verschillende plekken verschijnen. Meestal komt het voor in het gezicht, maar het kan ook verschijnen op de borst, rug, nek en/of de schouders. Op deze plekken heeft de huid namelijk veel kliertjes die talg (huidsmeer) produceren. Dit is een vette stof die de huid soepel houdt. Ook zorgt talg voor een goede barrièrefunctie van de huid. Als talgklieren ontstoken raken ontstaat er acne.
Acne kan bij pubers en jonge volwassenen emotionele en psychische problemen veroorzaken. Het kan leiden tot schaamte en angstgevoelens, maar ook tot minderwaardigheidscomplexen en depressieve gevoelens.[1]
Meestal treedt acne op in de leeftijdsgroep van 12 tot 24 jaar, maar soms begint het pas op latere leeftijd. Vrijwel iedereen krijgt in de puberteit acne, maar de ene persoon heeft er meer last van dan de ander. Sommigen hebben alleen milde acne, terwijl anderen ernstige acne ontwikkelen. Rond de puberteit hebben mannen vaker acne dan vrouwen, maar dit verandert met het ouder worden. Op latere leeftijd hebben vrouwen namelijk vaker acne. Acne conglobata – een zwaardere vorm van acne – komt vaker bij mannen voor.[2]
Een arts kan acne vaststellen op basis van het klinisch beeld. Hierbij is de aanwezigheid van comedonen een obligaat criterium voor het stellen van de diagnose.[3]
Acne ontstaat als talg ophoopt en de uitvoergang van een talgklier (porie) verstopt raakt. Dit gebeurt als je talgklieren te veel talg afscheiden, zoals rond de puberteit. Onder invloed van hormonen ondergaat de huid dan allerlei veranderingen. Zo worden de talgklieren op bepaalde plaatsen (gezicht, borst, rug) groter en gaan ze meer én dikkere talg produceren.
Daarnaast spelen bacteriën, die zich in de verstopte talgklieren bevinden, een rol bij het ontstaan van acne. Deze zetten namelijk talg om in irriterende vetzuren. Door deze vetzuren en de talgophopingen wordt de talgklier als het ware opgeblazen, waardoor het na verloop van tijd openbarst. De irriterende stoffen ‘lekken’ dan de talgklier uit, waardoor ze in de aangrenzende huid ontsteking veroorzaken. Zo ontstaan er puisten.[4]
In mijn gratis masterclass “Beter Leven” leer je waarom je moe, prikkelbaar en zwakker wordt, en hoe je jezelf kunt redden. Krijg inzicht in de handleiding van jouw lichaam, en de blauwdruk voor een beter leven.
Acne kan door verschillende factoren veroorzaakt worden, maar ontstaat niet door slechte hygiëne. Meestal begint acne door een verhoogde talgproductie door hormonale veranderingen in de puberteit, maar soms wordt het door uitwendige factoren veroorzaakt. Hierbij kun je denken aan contact met stoffen die de talgklieren verstoppen, zoals bepaalde cosmetica (make up) en producten die olie of chloor bevatten en die bij bepaalde beroepen gebruikt worden. Maar het kan ook door druk en wrijving (mechanische factoren) veroorzaakt worden. Bijvoorbeeld als het bandje van een helm druk/wrijving op de huid van de kin uitoefent. Verder kunnen bepaalde medicijnen acne veroorzaken, zoals prednison, geneesmiddelen tegen tuberculose en anti epileptica.
Andere factoren die acne kunnen veroorzaken of bestaande acne verergeren zijn:[5-6]
Door het uitknijpen van puisten en het peuteren aan puisten kan acne verergeren.
Meestal verdwijnt acne vanzelf, maar sommige ernstige vormen van acne vereisen een behandeling. Bij ernstige vormen van acne kan de huisarts medicijnen voorschrijven, zoals orale antibiotica en isotretinoïne (voorheen Roaccutane). Bij matige acne kun je zelf benzoylperoxide gel bij de apotheek of drogist halen en proberen.[7]
Als de acne niet goed behandeld wordt, ontstaat er bij sommige mensen acne conglobata. Dit is een ernstigere vorm van acne. Hierbij kunnen grote mee-eters, infiltraten, bobbels, abcessen en fistels ontstaan, die vaak lelijke littekens veroorzaken.[8]
Eerder kon je al lezen dat ook voeding invloed heeft op acne. Maar welke voeding precies? Daar gaan we het nu over hebben.
Uit onderzoek blijkt dat bepaalde voeding acne kan verergeren of juist kan verminderen. We beginnen met de voeding die acne erger kan maken.
Uit recente publicaties blijkt dat voeding met een hoge glycemische lading (GL), zuivelproducten en chocolade een negatief effect op acné hebben.[9-11] Laten we hier eens dieper op ingaan, te beginnen met hoge GL voeding.
Eten zorgt voor een stijging van de bloedsuikerspiegel, maar niet ieder voedingsmiddel heeft hetzelfde effect. Sommige voedingsmiddelen zorgen namelijk voor een snellere stijging van de bloedsuikerspiegel dan andere. De glycemische lading (GL) geeft het effect op de bloedsuikerspiegel van een portie van een voedingsmiddel weer. Hierbij geldt: hoe hoger de GL, hoe meer invloed het heeft op de bloedsuikerspiegel en de productie van insuline – dit hormoon is nodig om suiker vanuit het bloed in de cellen op te nemen, waardoor de bloedsuiker weer gaat dalen en uiteindelijk normaliseert. Voedingsmiddelen met een hoge GL worden ook wel ‘snelle koolhydraatbronnen’ genoemd.
Op internet zijn verschillende overzichten van GL te vinden. Omdat wetenschappers het niet helemaal eens zijn over hoe de berekening en definities gebruikt moeten worden, kunnen de GL overzichten verschillen.[12] Hieronder zie je een voorbeeld van een overzicht van de GL van verschillende voedingsmiddelen.[13]
| Voedingsmiddel | Gram koolhydraten per portie | Glycemische lading per gebruikelijke portie |
| Granen, pasta | ||
| Quinoa, gekookt | 18 g per portie van 100 g | 10 |
| Couscous | 21 g per portie van 90 g | 14 |
| Pasta, volkoren | 35 g per portie van 150 g | 17 |
| Pasta, wit | 39 g per portie van 150 g | 19 |
| Cornflakes | 23 g per portie van 30 g | 19 |
| Rijst, wit | 29 g per portie van 110 g | 21 |
| Rijst, zilvervlies, gekookt | 36 g per portie van 150 g | 20-23 |
| Brood | ||
| Brood, volkoren | 14 g per portie van 35 g (1 snee) | 10 |
| Brood, wit | 18 g per portie van 35 g (1 snee) | 14 |
| Roggebrood | 11 g per portie van 30 g (1 snee) | 11 |
| Stokbrood, wit | 20 g per portie van 40 g (4 sneetjes) | 19 |
| Kaiserbroodje | 27 g per portie van 50 g (1 broodje) | 20 |
| Croissant | 32 g per portie van 70 g (1 croissant) | 21 |
| Bagel | 45 g per portie van 85 g (1 bagel) | 31 |
| Aardappelen | ||
| Aardappel, gekookt | 19 g per portie van 140 g | 15 |
| Aardappelpuree | 20 g per portie van 150 g | 17 |
| Aardappel, gebakken | 30 g per portie van 150 g | 26 |
| Aardappel gefrituurd | 30 g per portie van 150 g | 26 |
| Zoete aardappelen | ||
| Zoete aardappel, gekookt | 25 g per 150 g | 11 |
| Zoete aardappel, gebakken | 45 g per 150 g | 37-42 |
| Zoete aardappel, gefrituurd | 45 g per 150 g | 34 |
| Groente | ||
| Sla | 0,1 g per portie van 45 g | 0,1 |
| Tomaat | 0,1 g per portie van 70 g | 0,1 |
| Aubergine | 0,2 g per portie van 60 g | 0,2 |
| Wortels, gekookt | 0,4 g per portie van 110 g | 2 |
| Maïs, gekookt | 20 g per portie van 173 g | 11 |
| Noten, pinda’s | ||
| Walnoten | 6 g per portie van 70 g | 1 |
| Cashewnoten | 4 g per portie van 20 g | 1 |
| Pinda’s | 6 g per portie van 60 g | 1 |
| Peulvruchten | ||
| Kidneybonen | 16 g per portie van 120 g | 4 |
| Linzen | 13 g per portie van 50 g | 4 |
| Bonen, gebakken | 20 g per portie van 120 g | 10 |
| Zuivelproducten | ||
| Melk, mager | 0,8 g per portie van 150 ml | 3 |
| Melk, halfvol | 0,7 g per portie van 150 ml | 2 |
| Melk, vol | 0,7 g per portie van 150 ml | 3 |
| Yoghurt, mager | 0,6 g per portie van 150 ml | 2 |
| IJs | 13 g per portie van 50 g | 7 |
| Fruit | ||
| Grapefruit | 0,5 g per portie van 75 g | 1 |
| Pompoen | 0,4 g per portie van 80 g | 3 |
| Sinaasappel | 13 g per portie van 120 g | 6 |
| Appel | 16 g per portie van 135 g | 6 |
| Papaja | 0,8 g per portie van 120 g | 9 |
| Druiven | 19 g per portie van 125 g | 11 |
| Banaan, rijp | 20 g per portie van 100 g | 10 |
| Dranken | ||
| Appelsap | 12 g per portie van 150 ml | 5 |
| Bier (4,6%) | 8 g per portie van 250 ml | 5 |
| Sinaasappelsap | 14 g per portie van 150 ml | 7 |
| Gatorade, sportdrank | 15 g per portie van 250 ml | 12 |
| Coca Cola | 26 g per portie van 250 ml | 16 |
| Snacks | ||
| Chocolade, puur | 9 g per portie van 15 g | 2 |
| Chocolade, melk | 9 g per portie van 15 g | 4 |
| Chocolade, wit | 9 g per portie van 15 g | 4 |
| Chips | 5 g per portie van 10 g (1 handje) | 3 |
| Evergreen met krenten | 13 g per portie van 20 g | 9 |
| Suikers, honing | ||
| Tafelsuiker | 10 g per portie van 10 g | 7 |
| Honing | 12 g per portie van 15 g | 7 |
| Druivensuiker | 15 g per portie van 15 g | 15 |
Uit onderzoek blijkt dat mensen met matige tot ernstige acne meer (snelle) koolhydraten consumeren dan mensen zonder acne. In het bloed hadden ze hogere concentraties van de hormonen insuline en insulin like growth factor (IGF-1) en een lagere concentratie van sex hormone binding globulin (SHBG). Ook werd er meer insulineresistentie – ongevoeligheid voor het hormoon insuline – gevonden.[14]
Voeding met een hoge GL is betrokken bij de oorzaak van acne, want de zogenoemde ‘snelle koolhydraten’ leiden tot een snelle stijging van de bloedsuikerspiegel. Als gevolg gaat de pancreas een grote hoeveelheid van het hormoon insuline produceren, waardoor hyperinsulinemie – verhoogde insulinewaarden – ontstaat. Dit zorgt voor een cascade van hormonale reacties die een negatieve invloed op acne hebben. Zo gaat de lever IGF-1 produceren en de bijnieren en geslachtsorganen androgenen. Tegelijkertijd neemt de productie van SHBG af. Bovendien kunnen cellen door hyperinsulinemie insulineresistent worden. Als gevolg daarvan gaat de pancreas nóg meer insuline produceren, waardoor de hyperinsulinemie nóg erger wordt en er een vicieuze cirkel ontstaat.[15]
Als een overschot aan ‘snelle koolhydraten’ aan de basis van hyperinsulinemenie staat, dan zou het beperken van deze voeding een positief effect op acne moeten hebben.
Dat heeft het ook.
Uit verschillende onderzoeken is namelijk gebleken dat een voedingspatroon met laag GL voeding acne vermindert.[16]
Hoge GL voeding is niet de enige voeding die voor een sterke toename van IGF-1 zorgt. Zuivel doet dit namelijk ook. Laten we daar eens dieper op ingaan.
Zuivel bevat eiwitten en die eiwitten bestaan voor 80 procent uit caseïne en 20 procent uit wei. Het melkeiwit caseïne zorgt – net als hoge GL voeding – voor een toename van IGF-1. Melk is namelijk een rijke bron van actief IGF-1, zelfs na pasteurisatie en homogenisatie. Bij volwassenen kan een hoge melkconsumptie IGF-1 met 10 tot 20 procent laten stijgen. En bij kinderen met wel 20 tot 30 procent. Zuivel verhoogt IGF-1 meer dan andere eiwitrijke voedingsmiddelen, zoals vlees. Daarnaast zorgt het wei-eiwit in zuivel voor een stijging van insuline.
Zuivel stimuleert via verhoging van IGF-1 de productie van androgenen, waardoor de talgklieren (sebocyten) gaan groeien en meer talg gaan aanmaken. Dit speelt een belangrijke rol binnen de ontwikkeling van acne.[17] Recente publicaties tonen dan ook een verband tussen zuivelconsumptie en acne aan.[18-19]
Dus zowel hoge GL voeding als zuivel kunnen IGF-1 verhogen en een rol spelen bij de ontwikkeling van acne, maar dat is nog niet alles. Er is namelijk nog een voedingsmiddel in verband gebracht met vergerering van acne.
Al lang vermoedt men dat chocolade een rol speelt bij de ontwikkeling van acne. En in een recente wetenschappelijke publicatie wordt dit verband wederom gelegd.[20] Helaas blijkt ook pure chocolade acne erger te kunnen maken.
In een studie werd onderzocht of het eten van pure chocolade in normale hoeveelheden acne erger maakt in mannen met een acne-gevoelige huid. Vijfentwintig mannen aten vier weken lang dagelijks 25 gram pure chocolade, wat uit 99 procent cacao bestond. Wekelijks vonden er beoordelingen plaats. Al na twee weken werden er significantie veranderingen in de acne scores en het aantal comodonen – in de volksmond mee-eters genoemd – en inflammatoire papels waargenomen. Ook na vier weken bleven deze veranderingen statistisch significant ten opzichte van het begin van de studie. De onderzoekers concludeerden dat de inname van normale hoeveelheden pure chocolade acne in mannen met een acne gevoelige huid kan verergeren.[21]
Conclusie: hoge GL voeding, zuivel (melkproducten) en chocolade kunnen acne stimuleren. Het vermijden van deze voedingsmiddelen kan tot een afname van acne leiden.
En mogelijk kun je acne nog meer verminderen door juist meer te eten van voedingsmiddelen die een positief effect op acne hebben. Laten we daar eens naar kijken.
Recente wetenschappelijke publicaties tonen aan dat de volgende voedingsmiddelen tegen acne kunnen beschermen:[22-24]
Conclusie: mensen met acne doen er goed aan om veel groente, fruit en vette vis te eten, terwijl ze tegelijkertijd de inname van hoge GL voeding, zuivel en chocolade beperken of vermijden.
Praktische interventies voor mensen met acne:
De gezondheid van de huid hangt natuurlijk van veel meer factoren af. Voeding en leefstijlfactoren hebben een enorme impact op de huid, maar mentale en emotionele onbalansen ook. Naast acné hebben voeding en leefstijl een positieve invloed op het immuunsysteem, waardoor onstekingen en schade van de huid afnemen. De huid is zo een spiegel van het hele leven.
Wil je meer leren over het effect van leefstijl, voeding, supplementen en mind-interventies op gezondheid en (huid)aandoeningen? En wil je meer van dit soort praktische handvatten voor het verbeteren van de huidgezondheid én de vitaliteit in het algemeen? Of wil je jouw professionele kennis verbreden? Volg dan onze OERsterk Coach Opleiding en leer hoe je voeding, leefstijl en mind-interventies op een simpele en bewezen manier kunt inzetten.
Want is je huid je lief, leef dan preventief. Klik op onderstaande knop voor meer informatie.
In mijn gratis masterclass “Beter Leven” leer je waarom je moe, prikkelbaar en zwakker wordt, en hoe je jezelf kunt redden. Krijg inzicht in de handleiding van jouw lichaam, en de blauwdruk voor een beter leven.
Sarcopenie, het leeftijdsgebonden verlies van spiermassa en spierkracht, treft veel ouderen. Lees over de symptomen, oorzaken en behandelingen van sarcopenie en ontdek hoe je het risico kunt verlagen met krachttraining en voeding.
Ontdek waarom de huidige eiwitrichtlijnen mogelijk te laag zijn en wat experts zeggen over de optimale eiwitbehoefte.
Vorige maand was er een uitzending van Pointer over ultrabewerkt voedsel. In deze korte uitzending werden ook enkele Social Media-fragmenten van mij over ultrabewerkt voedsel zoals margarine, brood en witte jassen uitgezonden. Naast een paar andere internationale fragmenten was ik de enige Nederlandse expert die ze hadden uitgekozen (het is
OERsterk B.V.
Gerrit van Assendelftstraat 36
1964 NL Heemskerk
KVK Nummer: 85098167
BTW Nummer: NL863507864B01
Neem contact op met OERsterk
Telefoon: 0251 760 202
maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag 09:00 – 14:00 uur
E-mail: info@oersterk.nu
Navigatie
4,9 / 5,0 op basis van 557 Google Reviews.
4,9 / 5,0 op basis van 557 Google Reviews.
14 gedachten over “Acne: waarom een huidspecialist ook naar voeding zou moeten kijken”
Ik vind het GI overzicht niet erg duidelijk, de waarden hierin lijken me erg laag. Bij welke waarde spreek je van een hoge GI? Dat wordt nl. niet aangegeven.
Verder een prima artikel. Erg duidelijk.
Dit artikel geeft meer verdieping en achtergrond, Marja: https://www.diabetesfonds.nl/over-diabetes/eten-met-diabetes/glykemische-index Alle goeds!
Beste Richard,
Ik heb last van eczeem maar ik eet vegetarisch. Ik vind het moeilijk om de juiste eiwitten en vetten te eten.
Kan je mij hierin adviseren?
Vul het aan met een proteïnepoeder, bv. van hennep. Alle goeds! (streef naar 1,0 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht per dag)
Leuk gezegt allemaal…
Maat geloof me ik heb had er alles aangedaan… Van voeding , suplementen juiste producten etc etc maar het mocht allemaal niet bate!
Daarom is leuk dat stukje voeding logies als jij aan de melk en choco elke dag zit dat dat de boel verergerd en je stopt dat het minder kan worden… maar dat deed ik al allemaal niet en was niet de oplossing…
Dan is je laatste redmiddel Roaccutane maar het zit dieper het is mijn negatieve schelfbeeld plus de stress daarvan dst zorgt voor x op x opvlamming en de angst dat ik voor eten heb ontwikkeld en mijn dingen ben gaan ontnemen…. we leven wel een x en en leven als een non dat wipt niemand balans en pluk de dag en weet lief voor jezelf en de wereld…. Wilde ik kwijt ik opende net mijn mail las dit maar stukje frustratie was maar zo makkelijk dan haf niemand acne… dit stuk is vast ook door iemand geschreven zonder acne!
Dank voor het delen, Eef. Ik snap je frustratie. Waarschijnlijk zit er bij jou een emotionele component onder. Ken je bijvoorbeeld de BMR-methode van Vilna van Betten? Of lees haar boek ‘Heel’: een aanrader. Alle goeds!
Richard, Je hebt het over chocolade. Geldt het ook voor rauwe cacao?
Wat pure chocolade betreft is het wat kort door de bocht. want de verschillende merken hebben verschillende produktieprocessen. het merk Lindt is (totaal) anders dan het merk vivani bijv. Heeft te maken dacht ik met alkaliseren waardoor meer voedingsstoffen behouden blijven.
bij zuivel kan je ook kijken naar bijv. rauwe zuivel/kefir. Ook het fermenteren zal mogelijk een rol spelen. Kwark of kaas beter (of minder slecht) verteerbaar dan melk.
Rauwe cacao wordt meestal beter verdragen, Jaap. Verder is het altijd vooral maatwerk. Alle goeds!
Niet alle “natuurlijke” smeersels voor de huid zijn per definitie goed voor de huid. Sommige zijn ronduit irriterend. Onderzoeksdermatologe Dr. Jetske Ultee heeft veel onderzoek gedaan naar de ingrediënten van make-up en cremes voor op de (problematische) huid alsmede onze Amerikaanse “Cosmetic Police” Paula Begoun. Jetske geeft advies over welke producten je huid beschermen en welke je zou moeten vermijden n.a.v. de ingrediënten (INCI Lijst). Ook hoe je een acné huid zou moeten behandelen. Zij is van mening dat veel irriterende stoffen in make-up en cremes de meeste huidproblemen veroorzaken, naast de hormonale en inwendige balans van het lichaam. Wellicht een tip!!!
Klopt. Eens. Dank voor de toevoeging!
Bedankt voor deze “heldere” uitleg.
Nu snap ik waarom ik maar matig zuivel/melk gebruik. Ook de andere producten herken ik en eet ik naar wat mijn gevoel mij aangeeft.
Graag gedaan, Elly, en dank voor je reactie!
Beste Richard, bedankt voor dit interessant helder artikel alweer ( alhoewel ik de tabel ook wel wat vaag vind) , haal ik er weer veel uit….. Maar even een andere vraag: ik heb al jaren last van schimmel nagels en ben nogal weigerachtig om dit met pillen aan te pakken. Heb al zowat alle alternatieven geprobeerd, maar zonder succes. Zou je aan dit symptoom misschien eens een nieuwsbrief kunnen wijden aub, ik denk dat dit veel van je volgers zou kunnen boeien. Bedankt nog voor het werk van jou en je team, het is super wat jullie doen, jullie brengen echte geneeskunde ????????????
Dank voor je reactie, Raymond. Schimmel is een complex onderwerp (en komt meestal vanuit de darm of een verzwakt immuunsysteem, dat als gevolg hiervan uit balans is en schimmels ‘toelaat’). En dank voor je compliment! Alle goeds.