Het grootste deel van onze bevolking eet dus niet wat er gegeten zou moeten worden om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Dit eetgedrag leidt tot een verhoogd risico op allerlei voedingstekorten en daarmee op klachten en ziekten. De verschillende organen in het lichaam hebben namelijk voldoende voedingsstoffen nodig om goed te kunnen functioneren – lees: om gezond te kunnen blijven.
Naast het niet behalen van de voedingsrichtlijnen is het ook nog maar de vraag of deze richtlijnen wel optimaal zijn voor onze gezondheid.
Dus wat is nu wijsheid?
Als je onvoldoende groente, fruit, vis, noten en zaden binnenkrijgt, dan kun je jouw voeding aanvullen met supplementen om de kans op voedingstekorten te verkleinen.
Laten we hier eens op inzoomen.
In mijn gratis Masterclass “Suppletie” leer je alles over de verschillende supplementen, welke essentieel zijn en wanneer je ze zou moeten nemen. Een breed perspectief op het moderne leefpatroon.
Een groot deel van de Nederlanders krijgt te weinig omega 3-vetzuren, vitamine K, jodium, selenium en magnesium via de voeding binnen. Daarnaast is de zonkracht in Nederland een groot deel van het jaar te zwak om vitamine D aan te kunnen maken. Hierdoor hebben de meeste Nederlanders een suboptimale vitamine D-status. Het aanvullen van deze voedingsstoffen door middel van supplementen is voor velen geen overbodige luxe en een zinvolle investering in de vitaliteit, zowel vandaag als richting de toekomst.
Ben je benieuwd naar welk merk wij jou zouden aanraden op het gebied van supplementen? Bekijk dan eens Vitaily. Klik hier voor meer info en gebruik de code oersterk voor €10,00 introductievoordeel naar keuze.
De belangrijkste informatie per voedingsstof vind je hieronder.
Er zijn drie omega 3-vetzuren, namelijk alfa-linoleenzuur (ALA), eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). ALA is een essentieel vetzuur. Dit betekent dat het lichaam ALA niet zelf kan aanmaken en daarom afhankelijk is van ALA uit voeding. ALA zit in plantaardige voedingsmiddelen zoals in perilla olie, lijnzaad(olie), walnoot(olie), chiazaad en groene bladgroenten. Daarentegen zitten de vetzuren EPA en DHA in dierlijke voedingsmiddelen zoals in vis en in schaal- en schelpdieren, maar het zit ook in algen.
Het lichaam is in principe in staat om ALA om te zetten naar EPA en DHA, maar het omzettingsvermogen verschilt sterk per persoon. Uit onderzoek komen de volgende omzettingspercentages naar voren:
Dit betekent dat de ene persoon veel EPA en DHA kan aanmaken, terwijl de ander slechts een geringe hoeveelheid kan produceren.
Allereerst is dat afhankelijk van het geslacht.10 In de leeftijdscategorie waarin vrouwen zwanger kunnen worden, is hun omzetting van ALA in EPA 2,5 keer zo hoog als bij mannen. Ook de omzetting van ALA in DHA is bij vrouwen hoger dan bij mannen.11 Maar het geslacht is niet de enige factor die de omzetting beïnvloed.
Voor de omzetting van ALA in EPA en DHA is het enzym delta-6 desaturase nodig. Verschillende factoren kunnen de werking van dit enzym remmen, waardoor de omzetting wordt verminderd. Het gaat hierbij om:12
Veel gezondheidseffecten zijn te danken aan de omega 3-vetzuren EPA en DHA. Het is dus belangrijk om hier voldoende van te hebben. Vanwege de geringe omzetting van ALA in EPA en in DHA zijn veel mensen afhankelijk van een directe inname van de omega 3-vetzuren EPA en DHA uit voeding of uit supplementen.
In mijn gratis Masterclass “Suppletie” leer je alles over de verschillende supplementen, welke essentieel zijn en wanneer je ze zou moeten nemen. Een breed perspectief op het moderne leefpatroon.
| Voedingsmiddel | EPA | DHA | EPA+DHA | ALA |
|---|---|---|---|---|
| Vis | ||||
| Ansjovis (Europees) | 0,6 | 0,9 | 1,5 | - |
| Forel (regenboog, gekweekt) | 0,3 | 0,7 | 1,0 | spoor |
| Forel (regenboog, wild) | 0,2 | 0,4 | 0,6 | 0,1 |
| Forel (zee) | 0,2 | 0,2 | 0,4 | spoor |
| Haring (Atlantische oceaan) | 0,7 | 0,9 | 1,6 | 0,1 |
| Haring (Stille oceaan) | 0,1 | 0,7 | 0,8 | spoor |
| Heilbot (Atlantische/Stille oceaan) | spoor | 0,3 | 0,3 | spoor |
| Heilbot (Groenland) | 0,5 | 0,4 | 0,9 | spoor |
| Kabeljauw | spoor | 0,1 | 0,1 | spoor |
| Koolvis (Atlantische oceaan) | spoor | 0,4 | 0,4 | - |
| Makreel (Atlantische oceaan) | 0,9 | 1,4 | 2,3 | 0,2 |
| Makreel (Stille oceaan) | 0,6 | 0,9 | 1,5 | spoor |
| Sardientje (Atlantische oceaan, ingeblikt in olie) | 0,5 | 0,5 | 1,0 | 0,5 |
| Schelvis | spoor | 0,1 | 0,1 | spoor |
| Tonijn (Skipjack) | spoor | 0,2 | 0,2 | - |
| Zalm (gekweekt) | 0,6 | 1,3 | 1,9 | spoor |
| Zalm (Sockeye) | 0,6 | 0,7 | 1,3 | spoor |
| Zalm (wild) | 0,3 | 1,1 | 1,4 | 0,3 |
| Zeebaars | 0,2 | 0,4 | 0,6 | - |
| Scheldieren | ||||
| Coquille | spoor | 0,1 | 0,1 | - |
| Garnaal | 0,3 | 0,2 | 0,5 | spoor |
| Inktvis | 0,1 | 0,3 | 0,4 | spoor |
| Mossel (blauwe) | 0,2 | 0,3 | 0,5 | spoor |
| Oester (gekweekt) | 0,2 | 0,2 | 0,4 | spoor |
| Oester (wild) | 0,3 | 0,3 | 0,6 | spoor |
| Noten & zaden | ||||
| Lijnzaad | 18,1 | - | - | - |
| Walnoten | 9,1 | - | - | - |
De omega 3-vetzuren EPA en DHA zijn nodig voor een goede functie van het hart en de hersenen. Ze vormen onderdeel van het celmembraan en zitten dus in iedere lichaamscel. Hoe meer omega 3 in de celmembranen, hoe flexibeler de cellen zijn. Omega 3-vetzuren zijn in staat om de vaatwanden flexibeler te maken, waardoor zij bloeddrukverlagend werken. Daarnaast zijn flexibele cellen beter in staat om voedingsstoffen op te nemen en om afvalstoffen af te voeren.
Daarnaast kunnen receptoren beter in omega 3-rijke, flexibele celmembranen worden ingebouwd. Hierdoor verbetert de communicatie tussen cellen, waardoor signalen van hormonen en neurotransmitters – signaalstoffen van de hersenen – beter worden waargenomen. Dit zorgt ervoor dat je stressbestendiger wordt.
Verder is het vetzuur DHA één van de krachtigste onderdrukkers van de novo lipogenese. Dit is het proces waarbij koolhydraten in de lever worden omgezet in verzadigde- en enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Daarentegen bevordert EPA de vetverbranding. Onder andere door deze eigenschappen zijn EPA en DHA in staat om triglyceriden – bloedvetten – te verlagen.24
Slechts 30 procent van de Nederlanders eet de aanbevolen hoeveelheid vis. Volgens de richtlijnen van de Gezondheidsraad zou men minimaal één keer per week vis moeten eten en bij voorkeur vette vis. Zeventig procent van onze bevolking eet te weinig vis en loopt daardoor risico op een omega 3-tekort. Van al het vis dat gegeten wordt is slechts 38 procent vette vis.26 De meeste vis die gegeten wordt is dus vetarm en daarmee ook arm aan de omega 3-vetzuren EPA en DHA. De inname van vis, en met name vette vis, is dus gering.
Daarnaast hebben veel mensen ook een slechte vetvertering, wat te herkennen is aan vettige, plakkerige en slappe ontlasting. Als gevolg kunnen de omega 3-vetzuren uit de voeding niet goed worden opgenomen. Hierdoor belanden de omega 3-vetzuren via de ontlasting in de wc-pot.
Dat is dus ‘dure’ poep.
Het is dan ook geen verrassing dat Nederlanders een lage omega 3-status hebben. Dit blijkt uit een groot onderzoek dat in 2016 is gepubliceerd. Niet alleen in Nederland hebben we een lage omega 3-status. Het merendeel van de wereldbevolking blijkt een lage omega 3-status te hebben.27
Dat de meeste Nederlanders een lage omega 3-status hebben blijkt ook uit eigen onderzoek. Inmiddels hebben we bij meer dan 700 mensen de omega 3-index gemeten en daaruit blijkt dat bijna iedereen een omega 3-index van slechts twee tot zes procent heeft. Onder de geteste mensen zitten ook mensen die één of meerdere keren per week vis eten. Sommigen slikten op het moment van meten (een simpele vingerpriktest) zelfs omega 3-supplementen, maar blijkbaar te weinig waardoor ze alsnog geen optimale omega 3-status bereikten.
Een omega 3-index van twee tot zes procent is veel te laag, want een omega 3-index van acht procent of hoger wordt in het algemeen als optimaal beschouwd.28, 29 Bij Japanners lijkt dit percentage zelfs hoger te liggen, namelijk op tien procent of hoger.30
De vetzuren EPA en DHA worden ook wel visvetzuren of mariene vetzuren genoemd. Beide komen voor in voedsel dat uit de zee komt. Het zit bijvoorbeeld in vis en in schaal- en schelpdieren, maar ook in zeewieren en in algen. Zeewieren en algen bevatten voornamelijk DHA en in mindere mate EPA.
Omega 3-vetzuren komen ook voor in wild vlees en in vlees van gras gevoerde dieren, maar in vlees uit de bio-industrie zijn ze nauwelijks te vinden. Dit komt omdat de dieren bijna geen vers gras meer eten. Daarentegen krijgen ze veel soja, maïs en andere granen te eten. Deze zijn rijk aan omega 6-vetzuren en bevatten nauwelijks omega 3-vetzuren. Als gevolg bevat het vlees van deze dieren veel omega 6-vetzuren en weinig omega 3-vetzuren.
In onderstaande tabel zie je een overzicht van omega 3-rijke voedingsmiddelen.
Legenda:
Spoor is <0,1 gram
– is 0 of geen data
Bron: Schachter, H.M., Kourad, K., Merali, Z., Lumb, A., Tran, K., Miguelez, M., … & McGahern, C. (2005). Effects of omega-3 fatty acids on mental health. Evid Rep Technol Assess (Summ), 116, 1-11.
Er zijn veel verschillende soorten en merken omega 3-supplementen op de markt. Als je je omega 3-index wilt verhogen kun je het best kiezen voor visolie of voor algenolie. Het is belangrijk dat de omega 3-olie van hoge kwaliteit is.
Hieronder vind je een aantal kenmerken van een goed omega 3-supplement:
Ons advies is om minimaal één keer per week vette vis te eten en dat dagelijks aan te vullen met een omega 3-supplement met ongeveer 700 mg EPA/DHA. Als je vegetariër of veganist bent – en dus geen vis eet -, zorg dan in ieder geval dat je een algenolie-supplement slikt om de omega 3-vetzuren EPA en DHA binnen te krijgen. Probeer een omega 3-index van minimaal acht procent te bereiken en te behouden. Je omega 3-index kun je via een simpele vingerpriktest meten.
Vitamine B12 is een in wateroplosbare vitamine die ook wel cobalamine genoemd wordt. De natuurlijke vormen die in de voeding voorkomen zijn methylcobalamine, hydroxycobalamine en S-adenosylcobalamine. Voedingsmiddelen die met B12 verrijkt zijn bevatten hydroxycobalamine. Voorbeelden hiervan zijn melkvervangers en yoghurtvervangers.
Vitamine B12 in de voeding is altijd aan een eiwit gebonden. In de maag worden vitamine B12 en eiwit onder invloed van maagzuur van elkaar gescheiden. Vervolgens wordt vitamine B12 in de dunne darm weer aan een ander eiwit gebonden, namelijk aan ‘intrinsic factor’. Dit eiwit wordt in de maag aangemaakt en is nodig om vitamine B12 in de dunne darm te kunnen opnemen.
Het lichaam is in staat om twee tot vijf milligram vitamine B12 op te slaan. Dit wordt met name in de lever opgeslagen. Naar schatting is deze voorraad voldoende voor drie tot tien jaar.
Vitamine B12 speelt een rol bij:32
Vegetariërs en veganisten hebben een groter risico op een vitamine B12-tekort, omdat zij geen of nauwelijks dierlijk voedsel eten. Omdat in de lever een grote hoeveelheid vitamine B12 opgeslagen ligt, zul je een verminderde inname via de voeding niet snel opmerken. Het kan jaren duren voordat de vitamine B12-voorraad uitgeput is en zichtbaar wordt aan de hand van symptomen en je bloedwaarde.
Een vitamine B12-tekort kan zich uiten in:
Vitamine B12 zit van nature in dierlijke producten, zoals vlees, gevogelte, vis, schaal- en schelpdieren, ei en zuivelproducten. Vitamine B12 wordt namelijk door bepaalde bacteriën in het maag-darmkanaal van dieren aangemaakt. Ook bij mensen wordt vitamine B12 in de dikke darm aangemaakt onder invloed van darmbacteriën, maar dit kan daar niet worden opgenomen. Daarom is de mens afhankelijk van vitamine B12 uit voeding. Dieren kunnen de vitamine B12 die in het maagdarmkanaal wordt aangemaakt wel opnemen, waardoor het in hun vlees, melk en eieren terecht komt.
In plantaardige voedingsmiddelen zoals gedroogd zeewier en algen zit ook vitamine B12, maar het grootste deel hiervan is niet actief en niet goed opneembaar. Verder is vitamine B12 aan bepaalde plantaardige producten toegevoegd, zoals aan melk- en yoghurtvervangers.
| Vitamine B12 | Mcg/100 g33,34 |
|---|---|
| Mosselen gekookt | 19.16 |
| Garnalen Hollandse gekookt | 16.78 |
| Oesters | 16.2 |
| Sardines in olie blik | 15 |
| Haring gezouten | 9.26 |
| Zalm gekookt | 5.02 |
| Koolvis (Atlantisch) gekookt | 4.8 |
| Makreel gestoomd | 6 |
| Paling gerookt | 4.3 |
| Rundvlees | 2.13 |
| Ei | 1.6 |
| Kippenei gekookt gem | 1.54 |
| Halfvolle yoghurt | 0.73 |
| Varkensvlees | 0.4 |
Vitamine is een in vet oplosbare vitamine. Het komt in geringe mate in de voeding voor, maar de belangrijkste bron van vitamine D is de lichaamseigen aanmaak onder invloed van zonlicht.
Vitamine D heeft onder andere de volgende functies:36
In Nederland is de zonkracht slechts enkele maanden – rondom de zomer – sterk genoeg om vitamine D in de huid aan te kunnen maken. Rondom de zomermaanden zou je dus voldoende vitamine D kunnen aanmaken als je voldoende buiten bent en aan zonlicht wordt blootgesteld. En daar wringt de schoen, want velen van ons werken binnen op kantoor en komen weinig buiten op de tijden dat de zonkracht sterk genoeg is voor de productie van vitamine D. Daarnaast is de zonkracht een groot deel van het jaar te zwak om vitamine D aan te kunnen maken. Het gevolg is dat de vitamine D-waarde in de herfst en winter snel daalt, waardoor velen een groot deel van het jaar een niet-optimale vitamine D-status hebben.
In mijn gratis Masterclass “Suppletie” leer je alles over de verschillende supplementen, welke essentieel zijn en wanneer je ze zou moeten nemen. Een breed perspectief op het moderne leefpatroon.
Zijn er nog meer oorzaken van een vitamine D-tekort?
Enerzijds komt dit dus door te weinig blootstelling aan zonlicht, maar er zijn nog een aantal factoren die het risico op een vitamine D-tekort verhogen. Denk hierbij aan:37
In het bloed wordt de inactieve vorm van vitamine D gemeten, namelijk 25-hydroxyvitamine D [25(OH)D]. Bij natuurvolkeren en buitenwerkers wordt een natuurlijke vitamine D status van ongeveer 100 tot 200 nmol/l gevonden.38, 39, 40 Internationale experts pleiten voor een streefwaarde van minimaal 75 nmol/l. Er lijkt in Europa consensus te ontstaan over een minimale waarde van 50 nmol/l en een streefwaarde van 75 nmol.41 Daarentegen ligt volgens de Vitamin D Society (een groep wetenschappers die onderzoek doet naar vitamine D) een normale vitamine D-waarde tussen de 100 en 250 nmol/L.
De Vitamin D Society adviseert de volgende referentiewaarden:
Tekort: 0-100 nmol/L (0-40 ng/ml)
Voldoende: 100-200 nmol/L (40-80 ng/ml)
Hoognormaal: 200-250 nmol/l (80-100 ng/ml)
Ongewenst: boven de 250 nmol/L (boven de 100 ng/ml)
Toxisch (giftig): boven de 375 nmol/L (boven de 150 ng/ml)
In de afgelopen jaren hebben we bij honderden mensen de vitamine D-waarde in het bloed getest. Uit ervaring kunnen we zeggen dat vrijwel niemand het hele jaar door een vitamine D-waarde van boven de 100 nmol/L kan handhaven zonder vitamine D-supplementen te gebruiken.
De meest bekende vormen van vitamine D zijn ergocalciferol – vitamine D2 – en cholecalciferol – vitamine D3. Vitamine D2 komt in paddenstoelen en schimmels voor, terwijl vitamine D3 met name in dierlijke voedingsmiddelen voorkomt. In Nederland wordt aan bepaalde voedingsmiddelen vitamine D toegevoegd. Denk hierbij aan margarine, halvarine, bak- en braadproducten en zuivelvervangers zoals amandelmelk en kokosyoghurt.
In onderstaande tabel vind je voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine D.
| Vitamine D | Mcg/100 g |
|---|---|
| Paling (gerookt) | 20.4 |
| Sprotfilet (gerookt) | 13 |
| Sardines (gegrild) | 12.3 |
| Zalm (blik) | 10.9 |
| Heilbot (gerookt) | 9 |
| Makreelfilet (gerookt) | 8.2 |
| Haring (gezouten / in (zoet) zuur) | 6.2 |
| Zalm (gerookt) | 4 |
| Sardines in olie blik | 3.3 |
| Kippenei biologisch (gekookt) | 2.3 |
Bron: NEVO-online versie 2016/5.0, RIVM, Bilthoven
Vitamine D komt voor in twee vormen, namelijk in ergocalciferol – D2 – en cholecalciferol – D3. Vitamine D3 is effectiever met betrekking tot het verhogen van de vitamine D-waarde in het bloed.42 Kies daarom bij aankoop van een vitamine D-supplement voor vitamine D3. De meeste supplementen bevatten vitamine D3 van dierlijke afkomst – wolvet -, maar er zijn ook vitamine D3-supplementen die 100 procent vegan zijn.
Aangezien vitamine D een vetoplosbare vitamine is, wordt de opname vergroot indien het in een olie is opgelost of met vet wordt ingenomen.
Ons advies is om ongeveer 3.000 IE (75 mcg) vitamine D per dag te gebruiken en te streven naar een bloedwaarde van boven de 100 nmol/L.
Vitamine K is net als vitamine D een vetoplosbare vitamine. Het is te vinden in zowel dierlijke als plantaardige voedingsmiddelen. Er zijn grofweg twee soorten vitamine K, namelijk:
Vitamine K1, ook wel phylloquinone genoemd.
Vitamine K2, ook wel menaquinone genoemd.
Vitamine K2 kan vervolgens nog onderverdeeld worden in MK-4, MK-5, MK-6, MK-7, MK-8 en MK-9.
Vitamine K1 komt met name voor in plantaardige voeding, terwijl vitamine K2 hoofdzakelijk voorkomt in dierlijke voeding en in gefermenteerde voedingsmiddelen.
Laten we eens naar de functies kijken.
Vitamine K is onder andere nodig voor:43, 44, 45
Vitamine K1 en K2 hebben verschillende functies. Zowel vitamine K1 als K2 bevinden zich in de lever en spelen een rol binnen de bloedstolling, maar vitamine K2 bevindt zich ook in andere weefsels. Bijvoorbeeld in de botten en in het hart, waar het belangrijke functies vervult. Vitamine K2 is erg belangrijk voor een sterke botopbouw en het gezond houden van het hart en de bloedvaten.
Volgens professor Cees Vermeer – dé internationale vitamine K-expert van de Universiteit van Maastricht – heeft bijna iedereen in Nederland een suboptimale vitamine-K status. Veertig procent van de Nederlanders heeft zelfs een zorgwekkend vitamine K-tekort.
Dit is in tegenspraak met het RIVM, dat beweert dat een vitamine K-tekort nauwelijks in ons land voor komt. Vermeer geeft aan dat de gemiddelde Nederlander inderdaad voldoende vitamine K binnenkrijgt voor de belangrijkste functie, namelijk voor de bloedstolling. Maar volgens Vermeer krijgt 40 procent van de bevolking te kort vitamine K binnen voor twee andere belangrijke functies: een sterke botopbouw en gezonde bloedvaten. Een laag vitamine K-gehalte leidt tot een verminderde elasticiteit van de bloedvaten, waardoor ze op den duur verkalken.
Volgens Vermeer loopt 40 procent van de Nederlanders daarom onnodig risico op schade aan hart- en bloedvaten.46 Dit percentage is gebaseerd op onafhankelijke berekeningen door de universiteit van Leuven, Groningen en Amsterdam.47 Met name kinderen en volwassenen boven de veertig jaar hebben een vitamine K-tekort.48
Er zijn verschillende factoren die tot een vitamine K-tekort kunnen leiden. Allereerst kan een tekort natuurlijk ontstaan als er te weinig vitamine K via de voeding binnenkomt. Daarnaast kan bij pasgeboren kindjes en bij opnamestoornissen door onder andere een slechte vetvertering– te herkennen aan slappe, vettige en plakkerige ontlasting – een tekort ontstaan.
Verder kan een vitamine K-tekort ook veroorzaakt worden door langdurig antibioticagebruik. Antibiotica doodt namelijk bacteriën. Niet alleen de slechte, maar ook de goede vitamine K-producerende bacteriën.
Vitamine K komt in zowel plantaardige als in dierlijke voeding voor. Plantaardige voeding bevat vitamine K1. Dit komt met name voor in alle groene groentes. Vitamine K1 kan in het lichaam deels in vitamine K2 – MK-4 – worden omgezet. Daarnaast komt kant-en-klare MK-4 voor in onder andere vlees en eieren. Verder worden MK-7, MK-8 en MK-9 – vormen van vitamine K2 – door bacteriën geproduceerd en bevinden zich dus in gefermenteerde voedingsmiddelen zoals natto – gefermenteerde sojabonen – en kaas.49
Uit onderzoek blijkt dat een hoge inname van vitamine K2 een sterk beschermend effect heeft tegen hart- en vaatziekten. Vitamine K1 daarentegen blijkt dat effect niet te hebben. Een vitamine K2 inname van minimaal 32 mcg per dag resulteerde in een 50 procent vermindering van aderverkalking en hart- en vaatziekten. Bovendien daalde het risico op vroegtijdig overlijden met maar liefst 25 procent.50 Deze bevindingen werden in een ander onderzoek bevestigd. Daaruit bleek dat voor iedere inname van 10 mcg vitamine K2 – in de vormen MK-7, MK-8 en MK-9 – het risico op coronaire hartziekten met negen procent liet dalen.51 Verder bleek uit onderzoek onder postmenopauzale vrouwen dat suppletie van 180 mcg vitamine K2 – MK-7 – per dag tot een vermindering van verstijfde bloedvaten leidde.52
Als je regelmatig groene groenten eet, kun je in principe voldoende vitamine K1 binnen krijgen. Helaas heeft vitamine K1 niet dezelfde beschermende effecten tegen aderverkalking en stijve bloedvaten als vitamine K2. Vooral een hogere inname van vitamine K2 is gewenst, maar het is bijna onmogelijk om voldoende vitamine K2 uit de voeding te halen. Vitamine K2 supplementen bieden hier een oplossing.
Uit eerdergenoemde onderzoeksresultaten blijkt dat een inname van 32 mcg tot 180 mcg vitamine K2 per dag gewenst is. De voorkeur gaat uit naar vitamine K2, omdat dit beter tegen diabetes type 2 en hart- en vaatziekten beschermd dan vitamine K1.53, 54 Hierbij gaat de voorkeur uit naar suppletie met vitamine K2 als MK-7, aangezien dit veel langer in het lichaam beschikbaar is en daardoor beter werkzaam is dan MK-4.55
Let wel op bij het gebruik van bloedverdunnende medicijnen uit de groep vitamine K-antagonisten. Voorbeelden hiervan zijn acenocoumarol en fenprocoumon. Deze gaan bloedstolling tegen door de bloedstollende werking van vitamine K te remmen. Het gebruik van vitamine K-supplementen kan de werking van bloedverdunners verminderen, wat tot een gevaarlijke situatie kan leiden. Uit onderzoek blijkt dat het effect van bloedverdunners niet geremd wordt door vitamine K1-supplementen met doseringen tot 100 mcg per dag. Het is daarom raadzaam om geen supplementen met meer dan 100 mcg vitamine K te gebruiken als je bloedverdunners gebruikt.56
Voor mensen die geen bloedverdunners gebruiken zijn hoge doseringen vitamine K wel veilig. Schadelijke effecten zijn hierbij namelijk nog nooit aangetoond.57
Genoeg over de omega 3-vetzuren en de vitamines D3 en K2. Laten we nu naar de spoorelementen en mineralen kijken, te beginnen met jodium.
Jodium is een spoorelement en komt van nature voor in zeevoedsel. Voedsel dat van het land afkomstig is, is arm aan jodium.
Jodium is in iedere lichaamscel aanwezig en kan in verschillende organen worden opgeslagen, waaronder in de schildklier, de speekselklieren, het maagslijmvlies, lacterende borstklieren, de hersenen, de ogen, traanklieren, de thymus, de huid, de placenta, de eierstokken, de baarmoeder, de prostaat en de pancreas.58
Jodium heeft onder andere de volgende functies:59
Het lichaam is in staat om jodium op te slaan. Dit gebeurt onder andere in de schildklier. Wanneer er te weinig jodium via de voeding binnenkomt, merk je dit niet direct omdat er een voorraad in het lichaam aanwezig is. Het kan jaren duren voordat je het merkt.60 Je kunt dus onopgemerkt een tijdje te weinig jodium binnen krijgen, maar zodra je voorraad uitgeput is zullen er symptomen optreden.
De jodiuminname in Nederland is dubieus.61 De inname van jodium is de laatste jaren flink aan het dalen. Tussen 2006 en 2015 daalde de inname met maar liefst 37 procent bij mannen en met 33 procent bij vrouwen.
Brood, dat gemaakt is met gejodeerd bakkerszout, is de belangrijkste – maar niet de gezondste – jodiumbron in ons land. Jodium komt van nature voor in zeevoedsel, maar de meeste mensen eten hier veel te weinig van om voldoende jodium binnen te krijgen.
Om jodiumtekorten te voorkomen is in het verleden besloten om verplicht jodium aan bakkerszout toe te voegen. Veel bakkers – maar niet alle – gebruiken dit zout om brood mee te bakken en daarom is brood tegenwoordig de belangrijkste jodiumbron van onze bevolking. Vier sneetjes brood dat gebakken is met gejodeerd zout bevat zo’n 100 microgram jodium. Op die manier heb je al ongeveer 75 procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid binnen.
Tegenwoordig is het niet meer verplicht om brood te bakken met gejodeerd zout. Op het etiket van het brood staat of het met gejodeerd bakkerszout is gemaakt.62
Sinds 2008 is de hoeveelheid jodium dat aan zout wordt toegevoegd verlaagd. Deze verandering is een belangrijke oorzaak van de gedaalde jodiuminname.63 Maar dit is niet het enige. De laatste jaren is de consumptie van twee belangrijke jodiumbronnen gedaald, namelijk van zuivel en brood.64, 65 Hoewel niet ieder brood met gejodeerd zout wordt gemaakt. Biologisch brood bevat vaak geen gejodeerd zout.
Zowel het eten van geen tot weinig brood als het eten van biologisch brood kan dus de kans op een jodiumtekort vergroten. Je loopt ook een verhoogd risico op een tekort aan jodium als je zelf brood bakt en geen gejodeerd zout gebruikt.66
Daarnaast neemt de jodiuminname af als gejodeerd keukenzout wordt vervangen door zeezout. Hoewel gejodeerd keukenzout minder lijkt bij te dragen aan de jodiuminname dan velen denken. Allereerst neemt de hoeveelheid jodium in het keukenzout snel af. Op het moment dat je het zout in de winkel koopt is al een groot deel van het jodium verloren gegaan. Zodra je de verpakking opent, en het zout aan lucht wordt blootgesteld, gaat er nog meer verloren. Het jodium verdampt dan namelijk.
Daarnaast gaat jodium ook grotendeels verloren bij verhitting en een klein gedeelte gaat verloren door blootstelling aan licht.67 Verder is keukenzout volgens sommige experts eigenlijk niet geschikt om te verrijken met jodium. Dit omdat chloride de opname van jodium belemmert en keukenzout bestaat uit de verbinding natriumchloride.68
Chloride valt samen met fluoride, bromide en jodium onder de categorie halogenen. Al deze halogenen hebben de neiging om aan de receptor bindingsplaatsen in de schildklier te binden. Hierdoor blokkeren chloride, fluoride en bromide de werking van jodium. Als de bindingsplaatsen al met deze halogenen bezet zijn, kan het jodium er niet meer aan binden. Chloride, fluoride en bromide concurreren dus met jodium om de receptor bindingsplaats. Als de concurrentie van chloride, fluoride en bromide te hoog is, heeft jodium minder kans om opgenomen te worden. Op die manier zou blootstelling aan te veel chloride, fluoride en bromide een jodiumtekort en een trage schildklier kunnen veroorzaken.
In Nederland worden we vooral blootgesteld aan fluoride door het drinken van groene en zwarte thee.69 Thee bevat namelijk van nature fluoride. Daarentegen zijn er ook onnatuurlijke bronnen van fluoride. Bijvoorbeeld tandpasta en mondverzorgingsproducten waaraan fluoride is toegevoegd. Ook wordt in sommige landen fluoride aan het kraanwater toegevoegd. Dit gebeurt in de Verenigde Staten, Australië, Ierland, Engeland, Canada, Chili en Spanje, maar niet in Nederland.70, 71 Met name een hoge consumptie van groene en zwarte thee en het drinken van gefluorideerd water – in het buitenland – zouden problematisch kunnen zijn.
Bromide komt voor in bestrijdingsmiddelen, plastic, verzorgingsproducten, schoonmaakmiddelen 72 en in brandvertragende stoffen in textiel, isolatiemateriaal, tapijten en gordijnen.73 Ook elektronische apparatuur bevat gebromeerde vlamvertragers. De hoogste concentraties worden vooral aangetroffen in de kunststofkasten van oude televisies en computers. Ook kunststofonderdelen van bijvoorbeeld toetsenborden, computermuizen en telefoons kunnen hoge concentraties bevatten.74 Dagelijks worden we veel aan bromide blootgesteld. Volgens Lynne Farrow, auteur van het boek ‘The Iodine Crisis’, is onze blootstelling aan bromide één van de belangrijkste veroorzakers van een jodiumtekort.75
Een andere groep stoffen die een jodiumtekort kunnen veroorzaken zijn goïtrogenen. Dit zijn stoffen die de opname van jodium in de schildklier belemmeren en de schildklierfunctie kunnen verstoren. Goïtrogenen zijn onder andere te vinden in sigaretten en in bepaalde soorten voedsel.76, 77 Voorbeelden van goïtrogene voedingsmiddelen die we vaak eten zijn onder andere:78
Volgens sommige onderzoekers zou overmatige consumptie van goïtrogene voeding een jodiumtekort kunnen veroorzaken. Het gaat hierbij met name om de consumptie van rauw goïtrogeen voedsel, want verhitting maakt goïtrogenen grotendeels onschadelijk.79 Er is geen bewijs dat het eten van een normale hoeveelheid goïtrogeen voedsel schadelijk is.80
Genoeg over factoren die een jodiumtekort kunnen veroorzaken. Laten we eens kijken welke voeding rijk is aan jodium.
Nederlanders krijgen de meeste jodium via onnatuurlijke voeding binnen. Hieronder zie je de bijdrage van vier verschillende jodiumbronnen aan de totale jodiuminname.
Gejodeerd zout door voedingsmiddelenindustrie toegevoegd: 43%
Natuurlijke bronnen: 40%
Gejodeerd zout zelf toegevoegd: 13%
Supplementen: 3%
Zoals je kunt zien is ongeveer 60 procent van onze jodiuminname afkomstig uit onnatuurlijke voedingsmiddelen, zoals brood.81
Van nature komt jodium voornamelijk in zeevoedsel voor. Denk aan algen, zeewieren, vis en schaal- en schelpdieren. Daarentegen zijn voedingsmiddelen die van het land afkomstig zijn arm aan jodium. Zuivelproducten en eieren bevatten slechts kleine hoeveelheden jodium. Omdat de meeste voedingsmiddelen van nature jodiumarm zijn, wordt jodium aan bepaalde voedingsmiddelen toegevoegd. Bijvoorbeeld aan keukenzout en bakkerszout. Brood dat gemaakt is met bakkerszout bevat daarom ook jodium. Ook is het aan sommige vleeswaren toegevoegd.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium is voor volwassenen 150 microgram per dag. Vrouwen die zwanger zijn hebben 175 microgram per dag nodig en vrouwen die borstvoeding geven 200 microgram per dag.82
Brood met gejodeerd bakkerszout en melkproducten zijn de belangrijkste jodiumbronnen in Nederland, maar volgens ons zijn het niet de gezondste. Granen en melkproducten kunnen de gezondheid namelijk via verschillende wegen schaden. Hoewel niet iedereen last hoeft te hebben van granen en melkproducten, voelen veel mensen zich beter als zij deze voedingsmiddelen vermijden. Het gaat hierbij met name om mensen met een niet-optimale spijsvertering, eczeem, voedselintoleranties, chronische ontstekingen en auto-immuunziekten.
Als je weinig tot geen brood en melkproducten eet – zoals bij oervoeding en Paleo -, is het belangrijk dat je voldoende jodium uit andere voedingsmiddelen haalt. Bijna niemand redt dit, aangezien jodiumrijke bronnen zoals witvis, schaal- en schelpdieren en zeewier weinig worden eten.
Selenium komt in twee vormen voor, namelijk in anorganische en organische vorm. Seleniumselenaat en seleniumseleniet zijn anorganische vormen, terwijl selenomethionine en selenocysteïne organische vormen zijn. De anorganische vormen komen voor in de grond en worden door planten opgenomen. Vervolgens zetten planten dit om in de organische vormen selenomethionine en selenocysteïne.
In ons lichaam komt selenium het meest voor in de vorm selenomethionine. Selenium wordt opgeslagen in de spieren en in de schildklier. De spieren bevatten ongeveer 28 tot 46 procent van de totale hoeveelheid selenium die in het lichaam aanwezig is.84
Selenium heeft een breed werkingsgebied. Het heeft de volgende functies:85, 86
Afhankelijk van de leeftijdscategorie en het geslacht haalt 15 tot 78 procent van de Nederlanders minder dan de adequate inname van selenium uit hun voeding. De gemiddelde Nederlanders krijgt dagelijks slechts 46 microgram selenium via de voeding binnen, terwijl de adequate inname voor volwassenen 70 microgram per dag bedraagt.87, 88 Selenium is onder andere belangrijk voor een goede werking van de krachtige antioxidant glutathion.
Volgens sommige onderzoekers is voor een optimale werking van alle seleniumafhankelijke eiwitten (selenoproteïnen) dagelijks 105 microgram selenium nodig 89. De gemiddelde Nederlander komt in dat geval dus 59 microgram per dag tekort.
Selenium zit in zowel dierlijke als plantaardige voedingsmiddelen. Paranoten, zeevoedsel en orgaanvlees zijn het rijkst aan selenium. De hoeveelheid selenium in plantaardige voedingsmiddelen is afhankelijk van de hoeveelheid selenium in de bodem en kan daarom erg verschillen. Selenium in (orgaan)vlees is grotendeels afkomstig uit het veevoer dat met selenium is verrijkt.
De organische vormen van selenium worden beter opgenomen dan de anorganische vormen.90 Daarom gaat de voorkeur uit naar supplementen die de organische vormen van selenium bevatten: seleniumcysteïne en selenomethionine.
Omdat de gemiddelde Nederlander dagelijks ongeveer 60 microgram selenium tekortkomt voor een optimale werking van de krachtige antioxidant glutathion, raden wij een dosering van ongeveer 60 microgram per dag aan.
Zink is een spoorelement. Het is onderdeel van ongeveer 100 enzymen in het lichaam. Dit zijn stoffen die noodzakelijk zijn om allerlei processen, zoals de stofwisseling, mogelijk te maken.91 , Omdat het lichaam geen specifieke zinkvoorraad heeft, is het belangrijk dat je dagelijks zink binnenkrijgt.92
Zink heeft de volgende functies:93, 94, 95, 96
Zink heeft de volgende functies:97
Bepaalde factoren kunnen het risico op een zinktekort vergroten: 98
Zink zit in vlees, zuivelproducten, granen, noten, zaden, vis en schaal- en schelpdieren.
Volwassen mannen hebben dagelijks 9 milligram nodig en volwassen vrouwen zeven gram. Vrouwen die zwanger zijn hebben ook dagelijks 9 milligram nodig en vrouwen die borstvoeding geven 11 milligram.
Een deel van de Nederlandse bevolking krijgt minder dan de AHD zink binnen. Daarnaast zijn er verschillende factoren die de opname van zink belemmeren en het verbruik en/of de uitscheiding ervan verhogen. Omdat we geen zinkvoorraad hebben is het belangrijk om dagelijks voldoende zink binnen te krijgen. Een supplement met 9 milligram zink in de vorm van bijvoorbeeld zinkmethionine kan je in deze behoefte voorzien.
Inmiddels zijn we bij de laatste voedingsstof beland, namelijk magnesium.
Net als selenium komt magnesium voor in organische en anorganische vormen. Organische magnesiumvormen zoals magnesiumbisglycinaat, magnesiumcitraat, magnesiumlactaat en magnesiumgluconaat lijken beter in de darmen opgenomen te worden dan de anorganische vormen magnesiumoxide, magnesiumhydroxide, magnesiumsulfaat, magnesiumchloride en magnesiumcarbonaat.99, 100
De opname van magnesium wordt ook door andere factoren bepaald. Fytinezuur in voeding heeft een negatief effect op de opname van magnesium. Hoe meer fytinezuur de voeding bevat, hoe lager de magnesiumopname. Fytinezuur komt voor in volkoren graanproducten. Verder wordt de opname van magnesium geremd door voedingsvezels, fosfor, hoge doseringen van zinksupplementen – 142 mg per dag -, de hoeveelheid eiwit en oxaalzuur.101, 102
Magnesium kan in het lichaam worden opgeslagen. Het lichaam bevat ongeveer 25 gram magnesium, waarvan ongeveer 63 procent in de botten ligt opgeslagen en 27 procent in de spieren.103 Minder dan één procent van het magnesium bevindt zich in het bloed.104
Magnesium heeft de volgende functies:105, 106
Afhankelijk van het geslacht en de leeftijdscategorie voldoet 11 tot 75 procent van de Nederlanders boven de acht jaar niet aan de Adequate Inneming van magnesium.
Het beoordelen van de magnesiumstatus is lastig, omdat het meeste magnesium in de cellen en in de botten zit. De meest gangbare manier om de magnesiumstatus te bepalen is via de meting van de hoeveelheid magnesium in het serum (bloed), maar dit heeft weinig verband met de totale magnesiumstatus van het lichaam of van specifieke weefsels.107
Het lichaam kan namelijk magnesium uit de botten, spieren en organen halen om de serumwaarde op niveau te houden wanneer de magnesiuminname laag is. Hierdoor is de serumwaarde goed, terwijl de botten, spieren en uitgeput raken. Dus normale magnesiumwaarden is het serum kunnen een magnesiumtekort niet uitsluiten.108
Ook het meten van magnesium in rode bloedcellen, speeksel en urine zijn niet echt goede manieren. Dit betekent dat geïsoleerde laboratoriumtesten vrij weinig zeggen over de magnesiumstatus. Voor een goede diagnose van een magnesiumtekort is het belangrijk om zowel naar testresultaten als naar symptomen van een magnesiumtekort te kijken.109 Ook kun je natuurlijk kijken naar in hoeverre iemand magnesium via de voeding binnenkrijgt en of er risicofactoren voor een magnesiumtekort aanwezig zijn.
Het lastige is dat een mild magnesiumtekort niet direct tot opvallende symptomen leidt, terwijl er langzamerhand relatief onopvallend allerlei processen verstoord raken. Een zogenoemd subklinisch magnesiumtekort komt veel voor en is één van de belangrijkste oorzaken van chronische ziekten, waaronder hartziekten en vroegtijdige overlijden. Volgens onderzoekers moet een subklinisch magnesiumtekort als volksgezondheidscrisis worden beschouwd. Het komt over de hele wereld voor, maar is onderkend.112
Naar schatting kregen onze voorouders, de jager- en verzamelaars, ongeveer 600 milligram magnesium per dag binnen.113 Waarschijnlijk is het menselijke lichaam aan deze hoeveelheid aangepast. Nu krijgen Nederlanders gemiddeld 326 milligram magnesium per dag binnen.114 Dit betekent dat de gemiddelde Nederlander 274 milligram magnesium per dag tekort zou binnenkrijgen.
Magnesium zit met name in zaden, noten, zeewier, peulvruchten, granen en bladgroenten.
Organische magnesiumvormen lijken beter in de darmen opgenomen te worden dan anorganische vormen, zoals magnesiumoxide.115, 116 Magnesiumbisglycinaat – magnesium gebonden aan het aminozuur glycine – lijkt een van de best opneembare vormen te zijn.117, 118 Dit komt omdat het aan een klein aminozuur – eiwitdeeltje – gekoppeld is. Aminozuren worden heel goed opgenomen in de darmen. Omdat magnesiumbisglycinaat een koppeling is tussen magnesium en het aminozuur glycine, wordt het in de darmen als aminozuur gezien. Hierdoor verloopt de opname anders ten opzichte van andere magnesiumvormen. Magnesiumbisglycinaat wordt namelijk via de dipeptidekanalen in de darmen opgenomen. Dit zijn kanalen die aminozuren opnemen.
Bij andere vormen van magnesium is er met betrekking tot de opname sprake van competitie met andere mineralen, zoals calcium uit de voeding. Deze mineralen vechten als het waren met elkaar om opgenomen te worden, waardoor de opname niet optimaal is. Omdat magnesiumbisglycinaat via de dipeptidekanalen wordt opgenomen, wordt deze mineralencompetitie omzeilt. Dit leidt tot een betere opname. Daarnaast bindt magnesiumbisglycinaat ten opzichte van magnesiumoxide en magnesiumcitraat ook niet aan stoffen uit de voeding – fytaten, fosfaten en tanninen – die de magnesiumopname kunnen belemmeren. Verder heeft magnesiumbisglycinaat als voordeel dat het minder snel tot diarree leidt, waardoor je het gemakkelijker hoger kunt doseren.119
Magnesiumbisglycinaat is in staat om de magnesiumstatus in zowel de hersenen als in het bloed te verhogen. Daarentegen kan magnesiumcitraat – magnesium gebonden aan citroenzuur – ook de magnesiumstatus in de spieren verhogen.120
Er zijn aanwijzingen dat vitamine B6 de opname van magnesium verbeterd.121, 122, 123 Daarnaast blijkt een vitamine B6-tekort de uitscheiding van magnesium te bevorderen, waardoor een tekort kan ontstaan.124 Daarom is magnesium in combinatie met vitamine B6 waarschijnlijk effectiever.
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat suppletie met minimaal 300 milligram magnesium nodig is om het risico op allerlei chronische aandoeningen te verlagen.125 Hoewel magnesiumbisglycinaat beter opneembaar lijkt dan magnesiumcitraat, lijkt magnesiumcitraat effectiever in het verhogen van de magnesiumstatus in de spieren. Magnesiumbisglycinaat en -citraat hebben beide hun voordelen en zijn geschikt om als supplement te nemen. Je kunt ze ook gecombineerd innemen.
In het moderne leven heeft bijna iedereen moeite met een optimale inname van essentiële voedingsstoffen zoals omega 3-vetzuren, vitamine D3, vitamine K2, jodium, selenium, magnesium en zink.
Over de jaren kunnen sluipende tekorten optreden.
Suppletie van deze sleutelstoffen is een essentiële aanvulling op het moderne leven en een zinvolle investering in de vitaliteit, zowel vandaag als richting de toekomst.
Slik geen acht verschillende potjes, maar kies voor gezond en gemak in één zakje.
Gebruik de code oersterk voor €10,00 introductievoordeel op een Vitaily-pakket naar keuze. Klik hier.
1 https://www.wateetnederland.nl/resultaten/richtlijnen/alle_richtlijnen
2Stark, A. H., Crawford, M. A., & Reifen, R. (2008). Update on alpha-linolenic acid. Nutrition reviews, 66(6), 326-332.
3Swason D., Block, R., & Mousa, S. A. (2012). Omega-3 fatty acids EPA and DHA: health benefits throughout life. Advances in nutrition, 3(1), 1-7.
4Stark, A. H., Crawford, M. A., & Reifen, R. (2008). Update on alpha-linolenic acid. Nutrition reviews, 66(6), 326-332.
5Stark, A. H., Crawford, M. A., & Reifen, R. (2008). Update on alpha-linolenic acid. Nutrition reviews, 66(6), 326-332.
6, D., Block, R., & Mousa, S. A. (2012). Omega-3 fatty acids EPA and DHA: health benefits throughout life. Advances in nutrition, 3(1), 1-7.
7Stark, A. H., Crawford, M. A., & Reifen, R. (2008). Update on alpha-linolenic acid. Nutrition reviews, 66(6), 326-332.
8Stark, A. H., Crawford, M. A., & Reifen, R. (2008). Update on alpha-linolenic acid. Nutrition reviews, 66(6), 326-332.
9, J. A., & Holub, B. J. (1996). Supplementation with an algae source of docosahexaenoic acid increases (n-3) fatty acid status and alters selected risk factors for heart disease in vegetarian subjects. The Journal of nutrition, 126(12), 3032-3039.
10, A. P., Blaha, M. J., & Jacobson, T. A. (2010). Omega-3 fatty acids for cardiovascular disease prevention. Current Treatment Options in Cardiovascular Medicine, 12(4), 365-380.
11Stark, A. H., Crawford, M. A., & Reifen, R. (2008). Update on alpha-linolenic acid. Nutrition reviews, 66(6), 326-332.
12, H. M., & Tanna, I. (2014). Role of omega-3 fatty acids in brain and neurological health with special reference to clinical depression. In Omega-3 fatty acids in brain and neurological health (pp. 163-179). Academic Press.
13, H. M., & Tanna, I. (2014). Role of omega-3 fatty acids in brain and neurological health with special reference to clinical depression. In Omega-3 fatty acids in brain and neurological health (pp. 163-179). Academic Press.
14Chandola, H. M., & Tanna, I. (2014). Role of omega-3 fatty acids in brain and neurological health with special reference to clinical depression. In Omega-3 fatty acids in brain and neurological health (pp. 163-179). Academic Press.
15Velasco, A. B., & Tan, Z. S. (2014). Fatty acids and the aging brain. In Omega-3 Fatty Acids in Brain and Neurological Health (pp. 201-219). Academic Press.
16DeFilippis, A. P., Blaha, M. J., & Jacobson, T. A. (2010). Omega-3 fatty acids for cardiovascular disease prevention. Current Treatment Options in Cardiovascular Medicine, 12(4), 365-380.
17Chandola, H. M., & Tanna, I. (2014). Role of omega-3 fatty acids in brain and neurological health with special reference to clinical depression. In Omega-3 fatty acids in brain and neurological health (pp. 163-179). Academic Press.
18Chandola, H. M., & Tanna, I. (2014). Role of omega-3 fatty acids in brain and neurological health with special reference to clinical depression. In Omega-3 fatty acids in brain and neurological health (pp. 163-179). Academic Press.
19Chandola, H. M., & Tanna, I. (2014). Role of omega-3 fatty acids in brain and neurological health with special reference to clinical depression. In Omega-3 fatty acids in brain and neurological health (pp. 163-179). Academic Press.
20Loo, M. (2009). Eczema. Integrative medicine for children. Elsevier Health Sciences.
21Chandola, H. M., & Tanna, I. (2014). Role of omega-3 fatty acids in brain and neurological health with special reference to clinical depression. In Omega-3 fatty acids in brain and neurological health (pp. 163-179). Academic Press.
22Chandola, H. M., & Tanna, I. (2014). Role of omega-3 fatty acids in brain and neurological health with special reference to clinical depression. In Omega-3 fatty acids in brain and neurological health (pp. 163-179). Academic Press.
23Chandola, H. M., & Tanna, I. (2014). Role of omega-3 fatty acids in brain and neurological health with special reference to clinical depression. In Omega-3 fatty acids in brain and neurological health (pp. 163-179). Academic Press.
24Laboratoriumgeneeskunde, U. M. C., & Amsterdam, C. V. (2012). Het faillissement van de verzadigd vethypothese van cardiovasculaire ziektes. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk, 37(3), 192-211.
25Muskiet, F. A. (2016). De LDL-cholesterol concentratie heeft zijn status als risicofactor verloren. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk, 41(4), 253-265.
26https://www.wateetnederland.nl/resultaten/voedingsmiddelen/richtlijnen/vis-en-visvetzuren
27Stark et al. “Global survey of the omega-3 fatty acids, docosahexaenoic acid and eicosapentaenoic acid in the blood stream of healthy adults.” Elsevier (2016): 132-152.
28Harris, W. S., & Von Schacky, C. (2004). The Omega-3 Index: a new risk factor for death from coronary heart disease?. Preventive medicine, 39(1), 212-220.
29Harris, W. S. (2010). The Omega-3 Index: Clinical Utility for Therapeutic Intervention. Current Cardiology Reports, 12(6), 503–508.
30Harris, W. S. (2018). Redefining target omega-3 index levels: The Japan Public Health Center Study. Atherosclerosis, 272, 216-218.
31GOED Best-Practice Guidelines on Oxidation Control
32 https://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/vitamine-b12/
33 https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-b12.aspx
34 NEVO
35 https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-b12.aspx
36https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-d.aspx
37Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1810
38Haddad, JG, and KJ Chyu., “Competitive protein-binding radioassay for 25-hyrdroxycholecalciferol.” Jounral of Clinical Endocrinology, 1971.
39Luxwolda, MF, RS Kuipers, IP Kema, DA Janneke Dijck-Brouwer, and FA Muskiet. “Traditionally living population in East Africa have a mean serum 25-hyrdroxyvitamin D concentration of 115 nmol/l.” British Journal of Nutrition, 2012.
40Vieth, R. “The Pharmacology of Vitamin D, Including Fortification Strategies.” In Vitamin D, Second Edition, by Feldman D, Pike JW and Gloreieux FH, 995-1018. Elsevier Academic Press, 2005.
41Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1810
42Gezondheidsraad. Evaluatie van de voedingsnormen voor vitamine D. Den Haag: Gezondheidsraad, 2012; publicatienr. 2012/15.
43https://ods.od.nih.gov/factsheets/vitaminK-HealthProfessional/
44Geleijnse, J. M., Vermeer, C., Grobbee, D. E., Schurgers, L. J., Knapen, M. H., Van Der Meer, I. M., … & Witteman, J. C. (2004). Dietary intake of menaquinone is associated with a reduced risk of coronary heart disease: the Rotterdam Study. The Journal of nutrition, 134(11), 3100-3105.
451Li, Y., peng Chen, J., Duan, L., & Li, S. (2018). Effect of vitamin K2 on type 2 diabetes mellitus: A review. Diabetes research and clinical practice, 136, 39-51.
46https://www.vitamine-info.nl/nieuwsartikel/article/?tx_news_pi1%5Bnews%5D=349&tx_news_pi1%5Bcontroller%5D=News&tx_news_pi1%5Baction%5D=detail&cHash=85184bb4046c53c396d87a288fc577af
47https://www.telegraaf.nl/nieuws/415809/hart-lijdt-onder-vitaminetekort
48Theuwissen, E., Magdeleyns, E. J., Braam, L. A. J. L. M., Teunissen, K. J., Knapen, M. H., Binnekamp, I. A. G., … & Vermeer, C. (2014). Vitamin K status in healthy volunteers. Food & function, 5(2), 229-234.
49Theuwissen, E., Magdeleyns, E. J., Braam, L. A. J. L. M., Teunissen, K. J., Knapen, M. H., Binnekamp, I. A. G., … & Vermeer, C. (2014). Vitamin K status in healthy volunteers. Food & function, 5(2), 229-234.
50Geleijnse, J. M., Vermeer, C., Grobbee, D. E., Schurgers, L. J., Knapen, M. H., Van Der Meer, I. M., … & Witteman, J. C. (2004). Dietary intake of menaquinone is associated with a reduced risk of coronary heart disease: the Rotterdam Study. The Journal of nutrition, 134(11), 3100-3105.
51Gast, G. C. M., de Roos, N. M., Sluijs, I., Bots, M. L., Beulens, J. W., Geleijnse, J. M., … & van der Schouw, Y. T. (2009). A high menaquinone intake reduces the incidence of coronary heart disease. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 19(7), 504-510.
52Knapen, M. H., Braam, L. A., Drummen, N. E., Bekers, O., Hoeks, A. P., & Vermeer, C. (2015). Menaquinone-7 supplementation improves arterial stiffness in healthy postmenopausal women. Thrombosis and haemostasis, 113(05), 1135-1144.
53Geleijnse, J. M., Vermeer, C., Grobbee, D. E., Schurgers, L. J., Knapen, M. H., Van Der Meer, I. M., … & Witteman, J. C. (2004). Dietary intake of menaquinone is associated with a reduced risk of coronary heart disease: the Rotterdam Study. The Journal of nutrition, 134(11), 3100-3105.
54Li, Y., peng Chen, J., Duan, L., & Li, S. (2018). Effect of vitamin K2 on type 2 diabetes mellitus: A review. Diabetes research and clinical practice, 136, 39-51.
55Hogne Vik (2020). Vitamin K2: A Clinically Proven Cardio-Protective Powerhouse. https://www.nutraceuticalsworld.com/issues/2020-01/view_features/vitamin-k2-a-clinically-proven-cardio-protective-powerhouse/
56Schurgers, L. J., Shearer, M. J., Hamulyák, K., Stocklin, E., & Vermeer, C. (2004). Effect of vitamin K intake on the stability of oral anticoagulant treatment: dose-response relationships in healthy subjects. Blood, 104(9), 2682-2689.
57Cees Vermeer. Het FMV interview. FMVmagazine.
58Aceves, C., Anguiano, B., & Delgado, G. (2013). The extrathyronine actions of iodine as antioxidant, apoptotic, and differentiation factor in various tissues. Thyroid, 23(8), 938-946.
59Aceves, C., Anguiano, B., & Delgado, G. (2013). The extrathyronine actions of iodine as antioxidant, apoptotic, and differentiation factor in various tissues. Thyroid, 23(8), 938-946.
60https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/jodium.aspx
61NVML Spring Event 21 mei 2019. Theater Buitensoos, Zwolle, 11.20-11.50. ‘Jodium en selenium: een onlosmakelijk koppel van essentiële elementen’. Prof. Dr. F.A.J. Muskiet, Klinisch chemicus, Laboratoriumgeneeskunde, UMCG, Groningen
62https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/hoe-krijg-ik-voldoende-jodium-binnen-.aspx
63Hendriksen M., Etemad Z., van den Bogaard C. and van der A D. Zout-, jodium en kaliuminname 2015: Voedingsstatusonderzoek bij volwassenen uit Doetinchem. Bilthoven: RIVM, 2016. RIVM rapport 2016-0081
64https://www.wateetnederland.nl/resultaten/voedingsmiddelen/verandering
65https://www.ad.nl/binnenland/nederlanders-eten-minder-brood~a190d028/
66https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/hoe-krijg-ik-voldoende-jodium-binnen-.aspx
67Dasgupta, P. K., Liu, Y., & Dyke, J. V. (2008). Iodine nutrition: iodine content of iodized salt in the United States. Environmental science & technology, 42(4), 1315-1323.
68http://iodineresearch.com/
69Koblar, A., Tavčar, G., & Ponikvar-Svet, M. (2012). Fluoride in teas of different types and forms and the exposure of humans to fluoride with tea and diet. Food Chemistry, 130(2), 286-290.
70https://nl.wikipedia.org/wiki/Fluoridering
71Peckham, S., Lowery, D., & Spencer, S. (2015). Are fluoride levels in drinking water associated with hypothyroidism prevalence in England? A large observational study of GP practice data and fluoride levels in drinking water. J Epidemiol Community Health, 69(7), 619-624.
72https://www.natuurdietisten.nl/jodium-onderschat-sporenelement/
73Vlaamse Milieu Maatschappij (2005). Milieurapport Vlaanderen. MIRA Achtergronddocument 2005 Verspreiding van gebromeerde vlamvertragers.
74M.H. Broekman (2014). Gebromeerde brandvertragers in afgedankte elektrische apparatuur Studie naar grenswaarden, het vóórkomen en de meting. RIVM rapport 609021125/2014.
75http://www.iodineresearch.com/debunked.html
76Gaitan, E. (1988). 9 Goitrogens. Bailliere’s clinical endocrinology and metabolism, 2(3), 683-702.
77Paynter, O. E., Burin, G. J., Jaeger, R. B., & Gregorio, C. A. (1988). Goitrogens and thyroid follicular cell neoplasia: evidence for a threshold process. Regulatory toxicology and pharmacology, 8(1), 102-119.
78Chandra, A. K. (2010). Goitrogen in Food. Bioactive Foods in Promoting Health, 691–716. doi:10.1016/b978-0-12-374628-3.00042-6
79McMillan, M., Spinks, E. A., & Fenwick, G. R. (1986). Preliminary observations on the effect of dietary brussels sprouts on thyroid function. Human toxicology, 5(1), 15-19.
80Abbott, R. D., Sadowski, A., & Alt, A. G. (2019). Efficacy of the autoimmune protocol diet as part of a multi-disciplinary, supported lifestyle intervention for Hashimoto’s thyroiditis. Cureus, 11(4).
81Dutch Health Council, Naar behoud van een optimale jodiuminname 2008; VCP 2007-2010
82https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/jodium.aspx
83https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/hoe-krijg-ik-voldoende-jodium-binnen-.aspx
84https://ods.od.nih.gov/factsheets/Selenium-HealthProfessional/
85https://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/seleen/
86https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/seleen.aspx
87https://www.wateetnederland.nl/resultaten/mineralen/selenium
88https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/seleen.aspx
89 Winther, K. H., Rayman, M. P., Bonnema, S. J., & Hegedüs, L. (2020). Selenium in thyroid disorders—essential knowledge for clinicians. Nature Reviews Endocrinology, 1-12.
90https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/seleen.aspx
91 https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/zink.aspx
92 https://ods.od.nih.gov/factsheets/Zinc-HealthProfessional/#:~:text=Zinc%20is%20involved%20in%20numerous,and%20cell%20division%20%5B4%5D
93 https://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/zink/
94 https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/zink.aspx
95 https://ods.od.nih.gov/factsheets/Zinc-HealthProfessional/#:~:text=Zinc%20is%20involved%20in%20numerous,and%20cell%20division%20%5B4%5D
96O’Kane, S. M., Mulhern, M. S., Pourshahidi, L. K., Strain, J. J., & Yeates, A. J. (2018). Micronutrients, iodine status and concentrations of thyroid hormones: a systematic review. Nutrition reviews, 76(6), 418-431.
97 https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/zink.aspx
98 https://ods.od.nih.gov/factsheets/Zinc-HealthProfessional/#:~:text=Zinc%20is%20involved%20in%20numerous,and%20cell%20division%20%5B4%5D.
99Ates, M., Kizildag, S., Yuksel, O., Hosgorler, F., Yuce, Z., Guvendi, G., … & Uysal, N. (2019). Dose-Dependent Absorption Profile of Different Magnesium Compounds. Biological trace element research, 192(2), 244-251.
100Siebrecht et al. (2013). Magnesium Bisglycinate as safe form for mineral supplementation in human nutrition. OM & Ernährung 2013, Nr. 144.
101https://ods.od.nih.gov/factsheets/magnesium-HealthProfessional/#en1
102https://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/magnesium/
103DiNicolantonio, J. J., O’Keefe, J. H., & Wilson, W. (2018). Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis. Open heart, 5(1), e000668.
104https://ods.od.nih.gov/factsheets/magnesium-HealthProfessional/#en1
105https://ods.od.nih.gov/factsheets/magnesium-HealthProfessional/#en1
106https://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/magnesium/
107https://ods.od.nih.gov/factsheets/magnesium-HealthProfessional/#en1
108DiNicolantonio, J. J., O’Keefe, J. H., & Wilson, W. (2018). Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis. Open heart, 5(1), e000668.
109https://ods.od.nih.gov/factsheets/magnesium-HealthProfessional/#en1
110DiNicolantonio, J. J., O’Keefe, J. H., & Wilson, W. (2018). Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis. Open heart, 5(1), e000668.
111https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/magnesium.aspx
112DiNicolantonio, J. J., O’Keefe, J. H., & Wilson, W. (2018). Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis. Open heart, 5(1), e000668.
113DiNicolantonio, J. J., O’Keefe, J. H., & Wilson, W. (2018). Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis. Open heart, 5(1), e000668.
114https://www.wateetnederland.nl/resultaten/mineralen/magnesium
115Ates, M., Kizildag, S., Yuksel, O., Hosgorler, F., Yuce, Z., Guvendi, G., … & Uysal, N. (2019). Dose-Dependent Absorption Profile of Different Magnesium Compounds. Biological trace element research, 192(2), 244-251.
116Siebrecht et al. (2013). Magnesium Bisglycinate as safe form for mineral supplementation in human nutrition. OM & Ernährung 2013, Nr. 144.
117Hartle, J. W., Morgan, S., & Poulsen, T. (2016). Development of a model for in-vitro comparative absorption of magnesium from five magnesium sources commonly used as dietary supplements. The FASEB Journal, 30(1_supplement), 128-6.
118Siebrecht et al. (2013). Magnesium Bisglycinate as safe form for mineral supplementation in human nutrition. OM & Ernährung 2013, Nr. 144.
119Siebrecht et al. (2013). Magnesium Bisglycinate as safe form for mineral supplementation in human nutrition. OM & Ernährung 2013, Nr. 144.
120Ates, M., Kizildag, S., Yuksel, O., Hosgorler, F., Yuce, Z., Guvendi, G., … & Uysal, N. (2019). Dose-Dependent Absorption Profile of Different Magnesium Compounds. Biological trace element research, 192(2), 244-251.
121Pouteau, E., Kabir-Ahmadi, M., Noah, L., Mazur, A., Dye, L., Hellhammer, J., … & Dubray, C. (2018). Superiority of magnesium and vitamin B6 over magnesium alone on severe stress in healthy adults with low magnesemia: A randomized, single-blind clinical trial. PloS one, 13(12).
122Serefko, A., Szopa, A., & Poleszak, E. (2016). Magnesium and depression. Magnesium research, 29(3), 112-119.
123De Souza, M. C., Walker, A. F., Robinson, P. A., & Bolland, K. (2000). A synergistic effect of a daily supplement for 1 month of 200 mg magnesium plus 50 mg vitamin B6 for the relief of anxiety-related premenstrual symptoms: a randomized, double-blind, crossover study. Journal of women’s health & gender-based medicine, 9(2), 131-139.
124DiNicolantonio, J. J., O’Keefe, J. H., & Wilson, W. (2018). Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis. Open heart, 5(1), e000668.
125DiNicolantonio, J. J., O’Keefe, J. H., & Wilson, W. (2018). Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis. Open heart, 5(1), e000668.
In mijn gratis masterclass “Beter Leven” leer je waarom je moe, prikkelbaar en zwakker wordt, en hoe je jezelf kunt redden. Krijg inzicht in de handleiding van jouw lichaam, en de blauwdruk voor een beter leven.
Gezondheid, alles start in je mind Van 2008 tot 2019 heb ik een praktijk voor integrale geneeskunde gehad. Op de homepage van mijn website stond toen altijd deze tekst van Thomas Edison: ‘De dokter van de toekomst zal geen medicijnen meer geven, maar zal zijn patiënten interesseren voor de zorg
Vasten kan dodelijk zijn De moderne mens heeft steeds meer (werk)stress. Het is dus belangrijker dan ooit om goed voor jezelf te zorgen, ook preventief. Dieper ontspannen, meer bewegen of minder eten in de vorm van intermittent fasting. ‘Richard, ben je gek? Ik las laatst op de NOS-website dat intermittent
OERslank en OERkracht In deze blog licht ik graag toe waarom je zelf moeite moet doen om slanker, gespierder en fitter te worden. Dat is nu trouwens heel makkelijk, omdat we vanuit OERsterk het afgelopen jaar op veler verzoek twee nieuwe programma’s hebben ontwikkeld: OERslank om slanker en fitter te
OERsterk B.V.
Gerrit van Assendelftstraat 36
1964 NL Heemskerk
KVK Nummer: 85098167
BTW Nummer: NL863507864B01
Neem contact op met OERsterk
Telefoon: 0251 760 202
maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag 09:00 – 14:00 uur
E-mail: info@oersterk.nu
Navigatie
4,9 / 5,0 op basis van 557 Google Reviews.
4,9 / 5,0 op basis van 557 Google Reviews.
102 gedachten over “Basissupplementen: waarom en welke doseringen?”
19.4.twintig twintig
Dank Richard voor Je goede, juiste, eindelijke Omwenteling van de Zorg en Aandacht,
die Wij Allen dringend en dringend nodig hebben.
En om het volledige lichaam zo te verwennen, dat ie ook nog eens meewerkt om in onze
Body en Brain gelukkiger te laten schijnen!
Ben een 76-jarige jonge vent, die het volle Leven nog steeds in
acceptabele conditie kan omarmen.
Doe daar ook veel prettige moeite voor en geef mijzelf dan ook een zacht schouderklopje.
Graag geef ik de volgende anonieme woorden door :
” Mensen worden niet oud
Als ze stoppen met groeien
Dan komt de ouderdom ”
Nogmaals prijs jullie gelukkig om dit warme project en aangename gezonde goal uit te dragen.
Laten we in 2022 een eenvoudig feessie houden…
fred steinkühler
Dank voor je bemoedigende reactie, Fred!
Laten we in 2022 zeker een eenvoudig feestje houden :)
Alle goeds,
Richard
Ik heb een vraag ik gebruik een bloedverdunner mag ik deze vitamines dan gebruiken vanwege vitamine K
Ik wil er wel graag mee beginnen.
Groetjes Marga
Tot 100mcg vitamine K is het veilig. In Vitaily zit 90mcg, dus veilige dosis. Je zou na een maandje Vitaily je bloedstolling opnieuw bij de arts kunnen meten. Zo heb je maatwerk en weet je of je wat bij moet stellen. Alle goeds!
Hoeveel D3 is gezond om te slikken?
75 mcg (3000 IE) per dag, Sjors. Alle goeds! Richard
Dank voor de duidelijke informatie! Bedoel je met 700 mg EPA + DHA totaal 700 mg of 700 mg van elk (totaal dan dus 1400 mg)?
De capsule bevat 1000 mg omega 3-vetzuren, waarvan 400 mg EPA en 300 mg DHA (zie ook het kopje Ingrediënten bovenaan deze website). Alle goeds, Richard
Dank! Welke reden hebben jullie om geen vitamine C toe te voegen?
Omdat supplementen een aanvulling zijn op een gezond voedingspatroon. We adviseren een pond groente en fruit per dag, wat een goede bron van vitamine C is.
Omdat we veel vragen over vitamine C krijgen, overwegen we om dit in de upgrade van Vitaily mee te nemen. Dus wordt vervolgd.
Alle goeds,
Richard
Hoi Richard,
Zolang er nog geen vitamine C zit in Vitaily, wat adviseer je dan aan vitamine C om dagelijks te slikken? Poeder of tablet? Ester c? Met bioflavonoïden? Met magnesium of calcium? Weet je toevallig ook een merk die dit biedt?
Ik heb nu de lycin van Celexpert van dr. Rath.
Groetjes Yasmine
Supplementen zijn een aanvulling op een gezond voedingspatroon, Yasmine. Mijn basisadvies blijft dus een pond groente per dag (rijk aan o.a. vitamine C). Verder zijn NOW, Bonusan of bijvoorbeeld Orthica prima A-merken waar je vitamine C 1000mg kunt verkrijgen. Alle goeds, Richard
Beste,
Ik heb een vraag. Mijn Moeder en ik heb inmiddels een bestelling gedaan voor één jaar Vitaily. Hoe komt het dat jullie op de site ‘Oersterk.nu’ helemaal geen info hebben over Vitaily en lijkt alles ‘gescheiden’ (andere site óók).
Hoe komt dit? Ik hoor graag van u!
Groet,
Rik Jansen,
Vitaily is een apart bedrijf, Rik. Het staat los van de diensten van OERsterk. Ik wens jullie beiden veel plezier met het jaarpakket!
Alle goeds, Richard
Wanneer je per dag ongeveer 8 sneetjes brood eet, krijg je dan niet teveel jodium binnen?
Dat is dan inderdaad mogelijk, Jan. Per 4 sneetjes brood krijg je gemiddeld 100mcg jodium binnen.
Dus de uitdaging is dan om minder brood te eten ;)
Alle goeds,
Richard
Hierboven staat: “Slik geen zes verschillende potjes, maar kies voor gezond en gemak in één zakje. Klik hier. ”
“Klik hier” werkt helaas niet. Gemak in een zakje lijkt me wel heel handig! Waar kan ik dat bestellen?
groetjes
Marcella
Klopt, Marcella, gaan we herstellen!
Je vindt de verschillende pakket-opties onderaan onze Homepage, dus via deze link: https://vitaily.nl
Alle goeds,
Richard
Beste Richard
Ik neem L-Thyroxine voor een trage schildklier. klopt het dat ik beter geen Selenium en Quercetine inneem?
Vriendelijke groeten
Alette
Zie mijn antwoord bij ‘Veelgestelde Vragen’. Als volgt:
‘Bij sommige mensen kan jodium schildklierklachten verergeren. Dit is per individu verschillend en in de meeste gevallen treden negatieve effecten op bij jodiuminnames die hoger liggen dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). De ADH voor jodium voor volwassenen is 150 mcg. Voor vrouwen die zwanger zijn geldt een ADH van 175 mcg en voor vrouwen die borstvoeding geven 200 mcg. Vitaily Basis bevat minder dan de AHD, namelijk 100 mcg per dag.
Wanneer schildklierklachten door jodium erger worden, nemen zij vaak weer af zodra de jodiuminname wordt verlaagd.
Daarnaast is het belangrijk om minimaal vier uur te houden tussen de inname van schildkliermedicijnen (T4 en/of T3) en Vitaily Basis. Magnesium kan namelijk de opname van schildkliermedicatie remmen.’
Interessant, vooral met geschreven informatie erbij, om na te kijken!
Heel graag gedaan!
Alle goeds,
Richard
Dag Richard,
In de podcast met Michael Pilarczyk noem je ook nadrukkelijk zink om bij te slikken. En dat werd ook in een podcast met Duco steeds genoemd. Dat noem je hier niet. En ik zie het ook niet bij de ingredienten hier: https://vitaily.nl/ Wat is daarvan de reden?
Groet,
Ewout
Goed punt, Ewout. We gaan zink ook toevoegen in de upgrade van Vitaily (dan blijft de prijs in ieder geval hetzelfde voor de mensen die nu instappen). Het heeft iets langer geduurd in de keten om zink ook toe te kunnen voegen, dus dit volgt nog.
Alle goeds,
Richard
Dag Richard,
In de podcast die je hebt opgenomen met Michael Pilarczyk ging het ook over de noodzaak van Zink en om dit bij te slikken. Ook in de podcast daarvoor met Duco ging het daar expliciet over. Dat lees ik hier niet terug en zit ook niet in de ingredienten van het samengestelde zakje wat je aanbiedt via https://vitaily.nl/
Wat is daar de reden van?
Groet,
Ewout
Goede vraag, Ewout. Zink is inderdaad ook essentieel en volgt in de upgrade van Vitaily. In de eerste ronde zit nog geen zink.
Alle goeds,
Richard
Hi Richard, jij schrijft onderaan: “Slik geen zes verschillende potjes, maar kies voor gezond en gemak in één zakje. Klik hier.”
heb je een link naar een “zakje” waarin alle supplementen zitten?
Onderaan de Homepage zie je de verschillende bestel-opties, Luca. Dus een maandpakket, kwartaalpakket (met 3 maanddozen) of een jaarpakket (bestaat uit 4 kwartaalpakketten per jaar). In iedere maanddoos zitten 30 dagzakjes.
Alle goeds,
Richard
Hoi Richard,
Wellicht is de vraag al gesteld, maar ik lees niets over doseringen bij kinderen. Welke doseringen adviseer je tav supplementen voor (jonge) kinderen? Alvast bedankt!
Mijn twee zoons krijgen Multi Guard for Kids (van merk Lamberts). Check anders website Stichting Orthokennis voor de juiste gewenste dosering bij kinderen. Alle goeds!
Hi Richard, jij schrijft onderaan: “Slik geen verschillende potjes, maar kies voor gezond en gemak in één zakje. Klik hier.”
heb je een link naar een “zakje” waarin alle supplementen zitten?
Goed punt, Luca. Je vindt de verschillende pakket-opties onderaan de Homepage, dus via deze link: https://vitaily.nl
En we zullen de link onderaan de blog alsnog invoegen. Dank voor het attenderen!
Alle goeds,
Richard
Beste Richard,
Bedankt voor de erg nuttige info! Dit wordt ons inderdaad allemaal niet verteld door onze (huis)artsen.
Hoe kom je te weten van welke vitamines je een te kort hebt? Kan bloedonderzoek dit aantonen?
Mag je al deze basissupplementen tegelijk innemen of pleeg je dan roofbouw op je lever?
Welke voedingssupplementen raad je dan het allermeeste aan?
Warme groeten,
Julie
Ha Julie,
Je kunt bloedprikken via websites zoals bloedwaardentest.nl, maar ook bij orthomoleculair artsen en therapeuten (of via OERsterk Coaches).
Je kunt supplementen ook altijd door een kinesioloog laten uittesten, zeker als mensen heel veel supplementen slikken (het is voor de lever bijvoorbeeld ook belangrijk om voldoende water te drinken en voldoende groente, eiwitten en gezonde vetten te eten).
Vitaily levert dus 6 essentiële micronutriënten in 1 dagzakje. Wat je daarnaast eventueel nog nodig hebt voor specifieke indicaties kun je het beste afstemmen met een orthomoleculair arts/therapeut of OERsterk Coach.
Alle goeds,
Richard
Hi Richard,
Ik volg je al langer en super dat je met deze blogpost duidelijk maakt wat je nu precies moet nemen. Inspirerend om te lezen wat we eigenlijk allemaal tekort komen dagelijks. Nu ben ik zelf al bekend met sommige supplementen en dan lijkt het erop dat je goedkoper uit kan zijn als je verschillende potjes bestelt. Met veel potjes kun je vaak een aantal maanden doen. Ik heb vier vragen:
– In welk opzicht zijn jouw supplementen voordeliger en zou ik daarvoor moeten kiezen? Ik moet eerlijk zeggen dat de doseringen in veel potjes lager is. Heeft dit veel invloed op de prijs van een supplement?
– De volgende vraag is dan ook: is het belangrijk dat de doseringen zijn zoals jullie aangeven? Heeft een te lage dosering niet of nauwelijks effect?
– In een tweetal reacties zag ik al vragen over zink en vitamine C. Worden deze al toegevoegd in de verzendingen vanaf 1 augustus of pas later?
– Als je artikelen leest over corona, dan worden veel van deze supplementen aangeraden om te nemen. Is het dus zo dat doordat je deze supplementen niet neemt, en dus een tekort hebt, gevoeliger bent voor Corona? Met andere woorden: als iedereen deze tekorten per direct zou aanvullen dan zouden veel minder mensen hier ernstig ziek van worden?
Ben benieuwd naar je reactie!
Groet,
Lennart
Ha Lennart,
Dank voor je zinvolle vragen.
De prijs van een supplement hangt inderdaad direct samen met de concentraties van de werkzame stoffen. Te lage concentraties hebben zeker klinisch veel minder effect.
Begin 2021 zal er zink aan Vitaily worden toegevoegd. Vitamine C niet omdat er 5 (negatieve) hulpstoffen nodig zijn om dit stabiel te houden. We blijven op het gebied van vitamine C dus terugvallen op een pond groente&fruit per dag.
Verder zijn de juiste stoffen essentieel voor het immuunsysteem om goed te kunnen functioneren. Recente publicaties laten zien dat veel corona-patiënten tekorten hebben aan vitamine D3, vitamine K2 en bijvoorbeeld een lage seleniumstatus hebben. Op dit platform moet ik erg voorzichtig zijn met causale verbanden, maar de kans is natuurlijk heel groot dat mensen minder hevige reacties krijgen en een sterkere immuniteit hebben als het lichaam krijgt wat het nodig heeft, waaronder optimale concentraties van stoffen die essentieel zijn voor vitale lichaamsfunctie (waaronder de immuniteit).
Alle goeds,
Richard
Het is zeer jammer dat de tabel van de K vitamines werkelijk onleesbaar is, zelfs met uitvergroten op 400%, de PDF vergroten en een vergrootglas is het (voor mij) niet leesbaar. Verder is het een zeer verhelderend artikel en heeft me veel duidelijk gemaakt.
Zo krijgt men enigszins inzicht dat ook, wanneer je denkt alles goed te doen en je goed probeert te voeden, er toch nog tekorten kunnen zijn of ontstaan, zeker als je ook nog eens ouder bent en bepaalde organen hun werk niet meer naar behoren doen.
Die tabel van de K vitamines zou ik toch wel heel graag uitvergroot willen zien, misschien in een volgende nieuwsbrief.
Alvast bedankt. EMS
Goed punt, Elmas, nemen we mee. Dank voor je reactie!
Alle goeds,
Richard
Hoi Richard, Kan je aangeven wanneer de upgrade van Vitaily met Zink en Vitamine C gepland staat?
Zink wordt in de upgrade begin 2021 toegevoegd, Nathalie. Vitamine C komt er niet in omdat daar 5 (negatieve) hulpstoffen voor nodig zijn om het stabiel te houden. We blijven voor vitamine C dus terugvallen op een pond groente&fruit per dag. Alle goeds, Richard
Hallo Richard,
Nu heb ik supplementen besteld en krijg ik een mail dat het pas begin augustus(!) wordt bezorgd.
Klopt dat wel??
Gr
Johan
Klopt, Johan. Vitaily is recent opgericht en de eerste grote levering komt eind juli bij ons aan. Rond 1 augustus gaan alle pakketten op de post (en vanaf dan verwachten we voldoende voorraad te hebben, dus ‘Vandaag besteld = morgen in huis’.
Alle goeds,
Richard
Hoi richard,
Ik hoor veel goede verhalen over probiotica hoe denk jij daar over?
Groetjes Ikse
Prima om eens per half jaar een kuurtje te doen, Ilse (dus bv. 2 weken-1 maand). Iedere dag het hele jaar hoeft in mijn optiek niet. Alle goeds!
Ik ben intolerant voor o.a. : melk( melksuiker en melkeiwit ), gluten, tarwe zonder gluten, soya.
Worden deze producten als vulstoffen gebruikt in Vitaily?
Ada van den Berg
Nee, Ada, deze vulstoffen zitten er niet in. Vitaily is dus veilig voor jou :) Alle goeds, Richard
Hoi Richard,
Ik heb allergisch astma. Zijn de supplementen dan (juist) aan te bevelen?
De supplementen zijn een ondersteuning voor alle essentiële systemen in het lichaam, Monique. Je kunt Vitaily dus zeker gebruiken. Alle goeds, Richard
Magnesium citraat is toch met name goed voor intensieve sporters. Hier staat niets over in je blog. Hoe zit dit?
Klopt, goed punt, Wilko. Vooral de combinatie van magnesiumbiglycinaat en magnesiumcitraat schijnt volgens recente wetenschappelijke inzichten heel sterk te zijn. In de upgrade van Vitaily komen begin 2021 dus deze beide vormen van magnesium. Alle goeds, Richard
Beste Richard,
In je whiteboards sessies en podcasts heb je aangegeven: ga voor optimale gezondheid. Daarin gaf je de volgende hoeveelheden supplementen:
– Omega3: Whiteboard: 900mg + 2x vette vis, Vitaily: 1000mg
– D3: Whiteboard: 100mg, Vitaily: 75mg
– K2: Whitboard: 45mg tot 200mg, Vitaily 45mg
– Magnesium: Whiteboard: 400mg, Vitaily: 400mg
– Selenium: Podcast Duco: 100mcg, Vitaily 30mcg
– Zink: Podcast Richard: 20mg, Vitaily ??mg
Kun je aangeven waarom Omega3 hoger is en D3, K2 en selenium lager. Daarnaast geef je aan dat Zink wordt toegevoegd, weet je ook al hoeveel er toegevoegd gaat worden.
Ik ben benieuwd naar je antwoord en wil graag bestellen, zodat ik van alle potjes af ben ;-)
Met vriendelijke groet,
Harm Jan Bork
Scherp, Harm Jan.
Op dit moment werken we aan een upgrade van Vitialy Basis. Deze verschijnt naar verwachting begin 2021 (als de huidige voorraad op is). In deze upgrade wordt concentratie vitamine K2 en selenium verdubbeld én wordt zink toegevoegd (9 mg per dag = 100% ADH). Voor huidige klanten van het jaarpakket (€1,50 per dag) blijft de prijs hetzelfde, maar mogelijk gaan de prijs voor nieuwe klanten dan iets omhoog. Vitamine D3 mag in NL trouwens niet hoger dan 75mcg vanwege wetgeving.
Vitale groeten en alle goeds, Richard
Beste Richard,
Goed en leuk om te lezen dat jullie doorontwikkelen / optimaliseren. Sinds augustus ben ik gestart en het bevalt perfect (weg met al die potjes). Met de aanpassingen in 2021 zijn de laatste potjes ook weg. Dankjewel!
Groet,
Harm Jan
Goed te lezen, Harm Jan! Graag gedaan en met liefde. Alle goeds, Richard
Bij gebruik van hormoontabletten wordt er een hoge vit D inname geadviseerd om botontkalking te voorkomen. Is de dosis vit D in Vitality dan wel hoog genoeg?
Zeker, Tineke. In Vitaily zit 75mcg per dag (3.000 Internationale Eenheden). Alle goeds, Richard
Hallo Richard,
Ik eet geen vlees, eet soms ook veganistisch. Is vitamine B12 dan extra nodig naast Vitaily?
Dat kan dan mogelijk inderdaad wijs zijn als extra aanvulling, Sylvia. Begin 2021 komt er een Vitaily Vegan-variant uit, ook met B12. Alle goeds, Richard
Vitaily spreekt me erg aan, maar ik ben vegetariër. Moet ik er dan nog B12 bijnemen?
Ook gebruik ik dus liever algencapsules i.p.v. visolie.
We werken op dit moment aan een Vitaily Vegan-variant met algenolie (i.p.v. visolie) en B12, Rianda. Wordt begin 2021 verwacht. Alle goeds, Richard
Hoi Richard,
Welk merk en dosering adviseer je als vitamine C naast de Vitaily?
Groeten,
Yasmine
Excuses Richard, je had al gereageerd zie ik nu.
Met een pond groente en fruit kun je toch nooit aan 3000 mg gram per dag komen? En als je weerstand laag is of je verkouden bent, kun je met mede vitamine C er toch voor zorgen dat je er snel boven op komt (naast de gezonde voeding en supplementen)
Groeten,
Yasmine
Beste Richard,
Hoe zit het met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voor kinderen?
Hebben zij dit ook nodig?
Met vriendelijke groet,
Brechje
Kinderen hebben lagere doseringen nodig, Brechje. Dan kun je bijvoorbeeld beter ‘Multi Guard for Kids’ van het merk Lamberts nemen. Alle goeds, Richard
Bedankt voor je reactie Richard. Ik heb de samenstelling van multi Guard for kids bekeken, maar zie daar geen vitamine K2 bij staan. Is dit voor kinderen niet nodig? En een extra aanvulling vitamine D3 is ook nodig toch?
Wij eten vegetarisch, wat adviseer je voor kinderen aan vitamine B12?
Mijn grote dank voor jouw fantastisch leerzame podcast waardoor ik nu geheel anders in het leven sta! Ik ga vandaag meteen beginnen met mijn tekorten aanvullen. Maar er komt een grote vraag bij mij op na het opnemen vanaf deze info: hoe gaat het dan met mijn kinderen? Mijn kinderen eten super slecht. Natuurlijk probeer ik iedere dag van alles, maar het komt niet heel veel verder dan boterhammen, hamburgers, pita met kip, drumsticks etc. Ik wil graag eerlijk zijn, want ik wil goed advies. Is er een site/ blog met meer info hierover? En wat moeten zij bijslikken? Nu krijgen zij een multi van Optimax kids per dag.
Ik hoor heel graag van u. Mijn dank is groot.
Ha Che, zinvolle vraag. Voor kinderen is het supplement ‘Multi Guard for Kids’ van het merk Lamberts een aanrader (krijgen onze kinderen ook). Laten we zo ook de aankomende generatie van binnenuit versterken. Alle goeds, Richard
Geen vraag, maar een dank je wel voor de heldere uitleg en dit mooie initiatief ter bevordering van onze gezondheid. De supplementen zijn besteld :)!
Groet, Annemiek
Met liefde, Annemiek! Dank voor je bericht.
Beste Richard,
Allereerst dank voor je heldere uitleg. Ik lees al jouw artikelen en nieuwsbrieven met veel interesse en plezier.
Mijn partner en ik zijn bezig met het opmaken van onze supplementen en overwegen om dan over te stappen op Vitaily.
Ik heb toch een paar vragen. Ik gebruik zelf van het merk Vitakruid de gebufferde vitamine C. Kan ik deze naast Vitaily blijven gebruiken? Of wat zou een andere goede vit C zijn? Ik heb ook wel eens de Vit C van Ortholon gebruikt. Ik zou namelijk toch wel graag extra vit C willen blijven suppleren.
Dan de vraag, waarom voor mannen en vrouwen dezelfde hoeveelheid? Zit hier geen andere basis behoeften in?
Mijn kinderen zijn niet zo’n pillen slikkers, en gebruiken de vloeibare multi dag en nacht junior van Vitakruid, plus een vloeibare visolie pure arctische visolie van Arctic blue. Is dit een goede aanvulling supplementen voor mijn kinderen van 8-10?
Met vriendelijke groetjes, Liesbeth
Ha Liesbeth,
Goede zinvolle vragen. Hier mijn korte antwoorden:
– prima om gebufferde vitamine C van Vitakruid als aanvulling op Vitaily te gebruiken
– voor mannen en vrouwen is de hoeveelheid inderdaad hetzelfde (we zijn beide Homo Sapiens:)
– de huidige suppletie voor je kinderen is prima, en compleet
Alle goeds!
Hallo Richard,
Er word wel beweerd dat in alle vis, en dus juist ook in de visolie veel kwik en andere zware metalen kunnen zitten door verontreiniging van de zee. Algenolie zou daarom een beter alternatief zijn. Hoe zit dat met de omega3 die jullie gebruiken?
Goede vraag, Lieke. Onze duurzame visolie wordt gefilterd en is duurzaam ontdaan van alle verontreinigingen (waaronder eventuele metalen etc). Dus compleet veilig. Alle goeds!
Ik dacht dat het een uitgebalanceerd product is, maar nu kan er ineens magnesium en zink aan toegevoegd worden.
Waar eindigt het? Straks zitten er wel 25 verschillende supplementen in, zo wordt het een beetje ongeloofwaardig.
Ha Anne, magnesium heeft er altijd al in gezeten. Verleden jaar was het plan nog om mogelijk een ‘Vitaily Afweer’ te maken met o.a. zink. We hebben nu besloten om ons aanbod simpel te houden, met alleen Vitaily Basis en Vitaily Vegan. Daarom voegen we zink nu alsnog toe in de Vitaily Basis.
In Vitaily Vegan die we begin 2021 lanceren zit wel al zink (en extra vitamine B12, maar dat hebben vegans en vegetariërs ook nodig). Verder zijn beide samenstellingen gelijk, behalve dat in Vitaily Basis de EPA/DHA uit visolie komt en in Vitaily Vegan uit algenolie.
Daarnaast blijven we de wetenschappelijke inzichten op de voet volgen, dus het is altijd mogelijk dat samenstellingen en doseringen volgens de laatste inzichten worden aangepast.
Wat ons betreft niet ongeloofwaardig, maar juist zeer geloofwaardig (omdat we het altijd zullen toelichten in onze communicatie). Alle goeds!
Hey Richard!
Ik zit al een tijdje te denken om te starten met Omega-3 te slikken op aanraden van mijn vriendenkring, het zou één van de snelste manieren zijn om voldoende ervan binnen te krijgen, aangezien het met enkel goede voeding blijkbaar moeilijk lukt.
Ik denk eraan zoiets als het merk Flinndal te nemen.
Heb jij ervaring met Omega-3? En wat zou jij aanraden? En vind je het zelf nodig?
Ik hoor het graag!
– Charlotte
Ha Charlotte,
Klopt, de meeste mensen hebben een te lage vetzuurbalans (dus te weinig omega 3-vetzuren). In bovenstaande blog geef ik de criteria aan voor een goed omega 3-supplement, namelijk:
– voldoende antioxidanten om de omega 3 stabiel te houden (waaronder vitamine E en A)
– een TOTOX-waarde onder de 10 (Totale Oxidatie Waarde)
– duurzame afkomst, dus het liefst het MSC-keurmerk
– minimaal 700mg EPA+DHA (in totaal)
Aan deze criteria voldoet de omega 3 uit Vitaily uiteraard. Alle goeds en succes!
Hallo Richard,
We weten allemaal dat we leven in een wereld met heel veel vervuiling en we kunnen er niet aan ontkomen! De lucht wordt verontreinigd, de bodem, de zee en misschien nog wel het ergste ons voedsel.
Wat kunnen we hieraan doen? Hoe ontgiften we onszelf?
Met vriendelijke groet, Marjon
Klopt, Marjon, we vervuilen helaas ons eigen nest. Het is extra belangrijk dat we onze lever de juiste voedingsstoffen geven. Dus eet veel groente, net name de loken zoals bloemkool, broccoli, ui, knoflook, bieslook, artisjok etc Ook is geelwortel en vis ondersteunend, net als het drinken van voldoende water. De inhoudstoffen uit Vitaily ondersteunen de ontgifting ook. Maar bovenal moeten we als mensheid bewuster worden en de aarde minder gaan vervuilen, zodat we de aarde vitaler aan de volgende generaties kunnen doorgeven. Alle goeds, Richard
Hey Richard!
Allereerst natuurlijk de beste wensen voor 2021!
Ik volg je nu sinds ongeveer een maandje. Ik hoorde je als eerste in een podcast met Michael, ik heb deze denk ik wel 3 of 4 keer opnieuw geluisterd. Zeer interessant om naar te luisteren! Ik heb je voedingscursus aangeschaft en ik ga beginnen met de weekmenu’s. Ook spreekt de OERsterk coachopleiding mij erg aan, wie weet ga ik hier ook nog iets mee doen in de toekomst! Een weekje geleden ongeveer ben ik terecht gekomen op deze website en vandaag deze blog gelezen, erg interessant en leerzaam! Even met de neus op de feiten!
Oke buiten dat allemaal, heb ik nog een vraag. Ik sport (fitness) 5-6 keer per week en neem uiteraard ook Magnesium, de Citraat in dit geval (200 mg tabletten van Holland & Barrett). Als ik Vitaily ga gebruiken, kan ik dan ook nog de Magnesium Citraat ernaast slikken of is dit overbodig?
Alvast bedankt voor je antwoord!
– Piet Fokkema.
Ha Piet,
Goed bezig! Op dit moment (januari 2021) zit er alleen nog magnesiumbisglycinaat in Vitaily Basis, maar in Vitaily Vegan zit al een combinatie van magnesiumbisglycinaat en magnesiumcitraat. In dit eerste half jaar van 2021 zal de upgrade van Vitaily Basis ook deze combinatie van bisglycinaat en citraat gaan bevatten.
Tot die tijd kun je zeker magnesiumcitraat (200 mg) naast Vitaily Basis gebruiken. Ook kun je als je zo veel sport, altijd extra magnesiumcitraat (voor de spieren) blijven gebruiken, dus ook als de upgrade van Vitaily Basis er straks is.
Alle goeds,
Richard
Hi Richard,
Wij gebruiken de basis suppletie al een tijdje en zijn daar erg tevreden over.
Toch nog even een vraag.
Wij zijn beiden boven de zestig en mijn man gebruiken maagzuurremmers. Hij heeft al diverse keren geprobeerd hier van af te komen (middenrif probleem) maar dat is hem niet geluk.
Is het daarom zinvol over te stappen van basis naar vegan ivm met de vitamine b12 gezien onze leeftijd en zijn medicijngebruik?
Alvast bedank voor je antwoord.
Groet Yisa
Zeker, Yisa, dat is wijs. Een maagzuurremmer zorgt voor een verminderde opname van vitamine B12, dus (extra) aanvulling is in deze omstandigheden – ook gezien jullie leeftijd – op zijn plaats. Alle goeds!
Een paar vragen over Vitaily:
– Welke Vitaily adviseer je iemand die weinig vlees eet (’flexitariër’), de Vitaily Basis of Vegan?
– Is Vitaily ook geschikt voor oudere mensen (90-plussers)?
– Wanneer neem je de 3 / 4 Vitaily-pillen in? In één keer of verspreid over de dag? Bij de eerste of laatste maaltijd op de dag?
Alvast bedankt voor je reactie!
Inmiddels is er nog maar 1 Vitaily. Zeker ook geschikt voor oudere mensen. En beste bij eerste eetmoment in te nemen. Alle goeds!
Hoi Richard
Ben eigenlijk nog maar pas gestart met “anders” eten al at ik al vaak
gezond, maar let nu veel meer op dat ik meer groenten en fruit eet
en al de andere dingen die je aanraad. Eet ook zowat geen brood meer
en daar gaat mijn vraag over ik heb AoNori gedroogde zeewier gekocht
om mijn jodium ermee te kunnen aanvullen en strooi dat op een eitje of
ander gerecht maar kan nergens terug vinden hoeveel ik daarvan nodig
heb en of dat dagelijks nodig is.. Nu doe ik halve theelepel.
Zelf gebruik ik overigens al tien jaar herbamare zout van dr. Vogel en ook
al zoveel jaren geen pakjes/zakjes mens.. Dus alles vers of uit vriezer.
Mijn struikelblok is altijd het koekjes snoep en soms patatjes dingen eten
Alvast bedankt en leuk om je cursus te doen
Hartelijke groet,
Lenie
Dag Richard, ik ben al een behoorlijk poosje abonnee op je vitaminen en slim ze dagelijks. Daarnaast slik ik ook vitamin C en Curcumin. Maar is dat eigenlijk wel nodig naast jouw supplementen?
Dat kan prima samen, Daan. En goed bezig!
Op facebook zijn er diverse B12 groepen die beweren dat vitamine B12 (smelt) tabletten niet werken. Dat ze wel de bloedwaardes van B12 verhogen, maar niet de klachten door B12 tekort aanpakken. Injecteren is volgens hen de enige goede optie om een B12 tekort aan te pakken. Hoe denk je/jullie daarover ?
Beide werken, wat ik in mijn praktijk voor integrale geneeskunde ook heb ervaren (en gemeten). Het belangrijkste is wat de oorzaak van de oorzaak is van het tekort (en daar dan op aansluiten, ook qua toedieningsweg). Alle goeds!
hallo,
Op welke site kan ik jullie supplementen vinden/aankopen?
Ik ben erg benieuwd.
Met vriendelijke groeten,
Chantal Vanherck
Dat kan via deze website, Chantal: https://vitaily.nl
Alle goeds!
Hai Richard en team!
Kun je de bestselling ook naar het buitenland versturen? Ik woon momenteel in Zweden (Stockholm)
Zo ja, komen hier extra kosten bij?
Als ik bijvoorbeeld elke dag wel veel groente, noten en thee drink kan ik dan ook teveel binnen krijgen?
Met vriendelijke groeten,
Franka
Dat is mogelijk, Franka. Je kunt dit gewoon bij het afrekenen invullen. Mail vooral naar info@oersterk.nu als het niet lukt. Alle goeds!
Dag Richard,
Zo blij met al deze uitleg over de gezonde leefstijl.
Ik vroeg me nog af , de verzadigde vetten in bv kokosyoghurt… kan je dit zomaar eten zonder problemen te krijgen met LDL cholesterol?
Bedankt Tom
Ha Tom, zeker als je varieert, dus variatie blijft de sleutel. Alle goeds en geniet, Richard
Richard,
Die variatie, U bedoelt? Met welke producten kan ik dan variëren? Of bedoelt U andere vetten?
Tom
Het liefst als richtlijn zo’n 100 verschillende voedingsmiddelen per maand, Tom. Check onze voedingschallenge ‘Varieer je Voeding’, zie https://oersterk.nu/blogs/oersterkchallenge-varieer-je-voeding/
Alle goeds!
Hey Richard,
Ik vind nergens echt een goed verhaal over het verschil tussen synthetische en natuurlijke vitamines. Kun jij daar wat meer over vertellen?
Hier vind je er wat meer informatie over: https://beterkliniek.nl/zijn-synthetische-vitamines-net-zo-gezond-als-natuurlijke/
Qua vitamine B6 ben ik een voorstander van de actieve vorm (pyridoxaal-5-fosfaat) ipv de inactieve vorm (pyridoxine) die kan stapelen.
Alle goeds!
Waarom is het belangrijk om 3 koppen thee te drinken, welke thee is dan goed, en mag een kop cichorei ook?