Inhoudsopgave
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van eiwitten, zoals voorgeschreven door instanties zoals het Voedingscentrum en de Gezondheidsraad, ligt op 0,83 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht per dag voor de gemiddelde gezonde volwassene (dus ook ouderen). Maar er is groeiend wetenschappelijk bewijs dat deze aanbevolen hoeveelheid aan de lage kant is. In deze blog lees je waarom én wat mogelijk een realistischere eiwitbehoefte is.
Stikstofbalans: de basis van de ADH
De huidige ADH voor eiwitten is gebaseerd op studies naar stikstofbalans. Dit concept gaat uit van het idee dat wanneer de inname van stikstof via voeding (eiwitten) gelijk is aan de hoeveelheid stikstof die wordt uitgescheiden (via urine, ontlasting en andere uitscheidingsprocessen), het lichaam in een staat van evenwicht verkeert. Dit zou theoretisch betekenen dat er voldoende eiwit binnenkomt om het lichaam te voorzien van de benodigde aminozuren voor onderhoud en herstel. Maar de stikstofbalansmethode kent beperkingen.
Een belangrijk argument tegen het gebruik van deze methode voor het bepalen van de eiwitbehoefte is dat het stikstofverlies lastig te meten is. Het verlies via urine en ontlasting is vrij goed te meten, maar het is lastig om het verlies via zweet, huid, haar en ademhaling te meten. Daarnaast is de schatting van de stikstofinname via voeding ook niet altijd nauwkeurig en het lichaam kan zich aanpassen aan een lagere eiwitinname, waardoor je een vertekend beeld krijgt. Daarom onderschatten stikstofbalansstudies de eiwitbehoefte volgens professor Don Layman, die veel onderzoek heeft gedaan naar het effect van eiwitten op de gezondheid.
Daarnaast garandeert een balans in je stikstofinname en stikstofverlies niet per se dat je voldoende eiwitten binnenkrijgt of een optimale hoeveelheid binnenkrijgt, aldus professor Luc van Loon.
Vanwege de beperkingen van de stikstofbalansmethode, zijn wetenschappers op zoek gegaan naar een andere methode voor het bepalen van de eiwitbehoefte. De nieuwe methode, Indicator Amino Acid Oxidation (IAAO) genoemd, overwint veel van de tekortkomingen van stikstofbalansonderzoek en lijkt daardoor nauwkeuriger te zijn.
De IAAO-methode: een modernere benadering
Recentere studies gebruiken de Indicator Amino Acid Oxidation (IAAO) methode om de eiwitbehoefte te schatten. Bij deze methode kijken de onderzoekers naar hoeveel van een bepaald aminozuur (eiwitdeeltje) je lichaam daadwerkelijk gebruikt voor opbouw en onderhoud, en hoeveel ervan wordt verbrand als energie.
Onderzoek met behulp van de IAAO-methode suggereert dat de werkelijke eiwitbehoefte mogelijk hoger ligt dan de huidige aanbevelingen van 0,83 gram per kilogram lichaamsgewicht voor de gemiddelde gezonde volwassene. Volgens de IAAO-methode zou 1,2 g/kg een geschiktere aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zijn voor gezonde jonge mannen, oudere mannen en oudere vrouwen.
Dit is 0,37 gram eiwit per kg lichaamsgewicht per dag meer dan de huidige aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Voor iemand van 70 kg zou dit betekenen dat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid 25,9 gram meer zou moeten zijn dan nu.
De PROT-AGE studie: hogere eiwitbehoeften bij ouderen
De PROT-AGE groep, een internationale groep van experts, heeft in hun aanbevelingen gesteld dat gezonde ouderen baat kunnen hebben bij een eiwitinname van 1,0 tot 1,2 gram per kilogram lichaamsgewicht per dag. Dit is aanzienlijk hoger dan de huidige ADH en is gebaseerd op bewijs dat oudere volwassenen minder efficiënt eiwitten gebruiken en dus meer nodig hebben om spiermassa te behouden en verlies van kracht en mobiliteit tegen te gaan.
Nordic Nutrition Recommendations 2023
De Nordic Nutrition Recommendations (NNR) is een internationale samenwerking tussen gezondheids- en voedselautoriteiten in Denemarken, Finland, IJsland, Noorwegen en Zweden die meer dan 40 jaar geleden werd gestart. Een belangrijk resultaat van de samenwerking is een regelmatige update van de voedingsreferentiewaarden. Volgens de NNR is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid eiwit voor ouderen 1,2-1,5 g/kg.
Stanford Center on Longevity en professor Donald Layman
Bij Stanford Center on Longevity adviseren ze 50-plussers om dagelijks 1,2-1,6 gram eiwit/kg te nemen. Ook professor Donald Layman denkt dat ouderen baat kunnen hebben bij een dagelijkse inname van 1,2-1,6 gram eiwit/kg.
Boost je eiwitinname
Gezondheidsraad houdt voet bij stuk
Volgens de Gezondheidsraad is er onvoldoende overtuigend bewijs voor een hogere eiwitbehoefte van alle ouderen (60-plussers), maar het sluit niet uit dat specifieke subgroepen van ouderen wel baat hebben bij een hogere eiwitinname. Voorbeelden hiervan zijn kwetsbare of ondervoede ouderen.
Conclusie: is de ADH te laag?
Er zijn verschillende aanwijzingen dat de huidige aanbeveling van 0,83 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht voor de gemiddelde gezonde volwassene te laag is. Volgens de nieuwe, IAAO-methode, zou een geschiktere ADH voor gezonde volwassenen 1,2 g/kg zijn.
Verschillende groepen hebben meer eiwitten nodig
Verschillende groepen mensen hebben een hogere eiwitbehoefte dan de gemiddelde gezonde volwassene. Het gaat hierbij om sporters, zieke mensen, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven, veganisten en sommige vegetariërs. In onze andere blog lees je hier alles over.